Tam thế Phật là gì? Gồm những ai? Ý nghĩa Tam Thế Phật

Tam thế Phật là gì?

Trên thực tế, nếu không theo đạo Phật thì rất ít người biết rõ về Tam Thế Phật là gì. Để giúp bạn hiểu rõ về Tam Thế Phật chúng tôi sẽ phân tích ý nghĩa của từng từ trong cách gọi tên này. Cụ thể:

• Tam: Trong tiếng Hán có nghĩa là 3
• Thế: Có 2 cách giải thích khác nhau. Cách đầu tiên, có thể hiểu “Thế” tức là “Thời”, gồm thời quá khứ, hiện tại và tương lai. Hoặc cũng có thể “Thế” tức là thế giới, gồm có thế giới phương Tây (bên trái) – Thế giới Cực Lạc của Phật A Di Đà, 2 bên là Quan Thế Âm Bồ Tát và Đại Thế Chí Bồ Tát, thế giới trung tâm – Thế giới Sa Bà của Phật Thích Ca Mâu Ni
• Phật: Ý chỉ các vị thần Phật

Như vậy, Tam Thế Phật hay còn gọi là Tam thế tam thiên Phật chính là 3 vị Phật đại diện cho quá khứ, hiện tại và tương lai, cho thế giới nhân loại. Hay hiểu rộng ra thì Tam Thế Phật còn có ý nghĩa vô lượng vô biên vô số chư Phật mười phương.

Tam thế Phật gồm những ai?

Trong bức tranh lớn của Phật giáo, thuật ngữ “Tam Thế Phật” đại diện cho ba vị Phật nổi bật, mỗi vị đại diện cho một giai đoạn thời gian khác nhau. Để hiểu sâu hơn về ý nghĩa của mỗi vị và mối liên hệ giữa chúng, chúng ta cần đi vào chi tiết về từng vị Phật:

• Phật A Di Đà: Đại diện cho quá khứ
• Phật Thích Ca Mâu Ni: Đại diện cho hiện tại
• Phật Di Lặc: Đại diện cho tương lai

Phật A Di Đà: Phản ánh quá khứ vô hạn

“A Di Đà” có thể dịch ra là “ánh sáng không giới hạn”, điều này giải thích cho việc Ngài còn được mệnh danh là Đức Phật Ánh Sáng Vô Biên. Theo truyền thống Phật giáo Đại Thừa, tên gọi của Phật A Di Đà tượng trưng cho “Vô Lượng Thọ” (tuổi thọ không giới hạn) và “Vô Lượng Quang” (ánh sáng không giới hạn). Vị Phật này còn được biết đến như là giáo chủ của thế giới Cực Lạc ở hướng Tây.

Một số tài liệu nói về Phật A Di Đà cho thấy mối liên hệ sâu rộng giữa Ngài và Phật Thích Ca Mâu Ni trong quá trình truyền bá giáo lý. Hơn thế nữa, Đại Kinh A Di Đà cho ta thấy một khía cạnh khác về nguồn gốc của Phật A Di Đà: ở một kiếp sống xa xưa, Ngài đã sinh ra trong một gia đình hoàng tộc, đảm nhiệm vai trò Hoàng tử Kiều Thi Ca ở quốc gia Diệu Hỷ, là người con của Vua Nguyệt Thượng Luân và Hoàng hậu Thù Thắng Diệu Nhân.

Vào một kỳ thời đại xa xưa, thế giới chứng kiến sự hiện diện của Thế Tự Tại Vương Như Lai – một Đức Phật vĩ đại, sinh ra với mục đích giúp đỡ và cứu độ loài người khỏi vòng khổ đau. Tin tức về sự xuất hiện của Đức Phật đã lan tỏa khắp nơi, thậm chí đến tai của Hoàng tử Kiều Thi Ca. Trái tim của hoàng tử đã được cảm động mạnh mẽ, và anh đã quyết tâm từ bỏ danh phận quý tộc, rời bỏ cung điện và những phù phiếm của thế tục, để theo đuổi con đường tu tập. Đức Phật đã chấp nhận và ban cho Hoàng tử pháp danh Pháp Tạng Tỳ kheo sau khi Ngài nhận lấy giới Tỳ kheo.

Đức Pháp Tạng Tỳ kheo, với trái tim đầy lòng nhân ái, đã tâm nguyện 48 lời nguyện trước mặt Đức Phật, với mục tiêu giải thoát chúng sinh từ khổ đau. Ngài đã thề rằng nếu bất cứ một trong những lời nguyện ấy không được thực hiện, thì Ngài sẽ không bao giờ chấp nhận vị trí của một Đức Phật.

Phật Thích Ca Mâu Ni

Phật Thích Ca Mâu Ni là trung tâm của Tam Thế Phật, đại diện cho sự hiện hữu và thế giới Sa Bà. Được biết đến như là Đức Phật Tổ Như Lai, hoặc Đức Thế Tôn, Ngài là một biểu tượng của sự giáo dục và hướng dẫn cho chúng sinh trên thế gian này.

Nhiều sự ghi chép trong Phật Giáo đề cập đến vai trò của Ngài như là giáo chủ của thế giới Sa Bà. Vào tháng 4 năm 588 TCN, sau một khoảng thời gian dài tu tập, Ngài đã đạt được sự giác ngộ hoàn toàn và trở thành Đức Phật. Ngài có khả năng nhớ lại những kiếp trước của mình và của chúng sinh, cũng như nhìn thấy quá trình hình thành và tan rã của thế giới. Với sự giác ngộ này, Phật Thích Ca Mâu Ni biết rằng Ngài đã vượt qua vòng tái sinh và không còn phải trải qua sự tái sinh nữa.

Trong Kinh Phạm Võng, có những ghi chép đặc biệt nói về cuộc đời của Đức Phật Thích Ca Mâu Ni. Là một linh hồn đã hiện diện trên trái đất không chỉ một lần, Ngài đã tái sinh và thị hiện ở thế giới này tổng cộng 8000 lần. Trong một kiếp sống trước, khi chưa trở thành Đức Phật, Ngài là Thái tử Siddhartha của vương quốc Sakya, con trai của Vua Suddhodana và mang tên Tất Đạt Đa. Lịch sử, thông qua các tiên tri, đã báo trước sự xuất hiện của một vị vĩ nhân vĩ đại từ vương quốc này.

Thậm chí còn có những tiên tri chi tiết cho rằng khi Thái tử gặp phải bốn dấu hiệu cuộc đời – một người già, một người bệnh, một xác chết, và một tu sĩ, anh sẽ quyết định rời bỏ vương quốc để tìm kiếm sự thật về cuộc đời. Vua Suddhodana, trong nỗ lực giữ con trai mình ở lại và tránh xa những nỗi khổ đau của thế gian, đã cung cấp cho Ngài một cuộc sống xa hoa và tận hưởng mọi phúc lợi.

Tuy nhiên, dưới sự dẫn dắt của vận mệnh, trong một lần dạo chơi ngoại thành, Thái tử Siddhartha đã chứng kiến bốn dấu hiệu mà tiên tri đã dự đoán. Sự kiện này đã thức tỉnh tâm hồn của Ngài, dẫn dắt anh trên con đường tìm kiếm sự giác ngộ. Thái tử Siddhartha, sau cùng, đã khám phá ra con đường Trung đạo và dành 49 ngày để truyền đạt sự thật về vũ trụ và con người, giúp chúng ta giải thoát khỏi sự mê hoặc.

Theo các bản kinh điển Pali, Đức Phật Thích Ca Mâu Ni đã sống đến 80 tuổi và ra đi trong một mùa mưa ảm đạm. Điều đáng chú ý là, ba tháng trước khi nhập diệt, Ngài đã dự đoán chính xác ngày mình sẽ ra đi.

Phật Di Lặc

Di Lặc, hoặc còn được gọi bằng cái tên Phạn là Maitreya, nghĩa là “Từ Thị”, tượng trưng cho lòng từ bi và nhân ái. Ngài là một hình mẫu trong tứ vô lượng tâm, đại diện cho tình thương không biên giới. Kinh Bình Đẳng Giác và Kinh Pháp Hoa ghi chép rằng Ngài là một đệ tử trung thành của Đức Phật Thích Ca và được chọn làm Đức Phật kế nhiệm.

Được mô tả trong kinh điển Phật giáo, Phật Di Lặc là một Bồ tát đạt giác ngộ hoàn toàn, xuất hiện trên trái đất với mục đích giáo dục và hướng dẫn loài người, giảng dạy Phật pháp và giúp chúng ta chứng ngộ.

Trong tư tưởng Ấn Độ, Ngài được miêu tả như một hoàng tử tuấn tú và thanh nhã. Trong văn hóa Đông Á như Trung Quốc và Việt Nam, chân dung của Ngài lại mang nét vui vẻ, tròn trịa, thể hiện một tâm hồn vô tư và tự do. Điều đặc biệt là, mỗi lần Ngài đi xin ăn, dù ai cho gì, Ngài đều nhận, nhưng khi gặp trẻ con, Ngài luôn sẵn lòng chia sẻ mọi thứ.

Ý nghĩa Tam Thế Phật

Trong tâm linh Phật giáo, việc thờ Tam Thế Phật không chỉ đơn thuần là một phong tục tín ngưỡng. Qua ba bức tượng Phật – Phật A Di Đà đại diện cho quá khứ, Thích Ca Mâu Ni tượng trưng cho hiện tại, và Di Lặc mở đường cho tương lai – chúng ta được nhắc nhở về sự liên kết giữa ba khía cạnh thời gian trong cuộc sống của mỗi con người.

Khi chúng ta đứng trước bức tượng của Tam Thế Phật, mỗi hình ảnh một đại diện mang đến cho chúng ta những suy tư, phản ánh, và lời dạy sâu sắc. Phật A Di Đà là biểu tượng của những kiếp trước, nhắc nhở chúng ta về những sai lầm và bài học từ quá khứ. Phật Thích Ca Mâu Ni, với tư cách là hiện tại, hướng dẫn chúng ta sống trọn vẹn mỗi khoảnh khắc, tận hưởng và đối diện với cuộc sống một cách chân thành. Cuối cùng, Phật Di Lặc, với vẻ mặt tươi vui và an yên, khuyến khích chúng ta hướng tới một tương lai tràn đầy hy vọng và lạc quan.

Khi ta chân thành, từ lòng lòng, đặt niềm tin vào việc thờ Tam Thế Phật, mỗi ngày dừng chân trước những tượng hình của các Ngài, không chỉ là một nghi thức tâm linh, mà còn là một hành trình tìm kiếm sự thanh tịnh cho tâm hồn. Tam Thế Phật giúp chúng ta thoát khỏi những ràng buộc, phiền muộn của thế gian, khám phá ra bản chất và chân lý sâu thẳm của cuộc đời. Thông qua việc này, chúng ta có cơ hội lọc lời những suy nghĩ không lành mạnh, sống với lòng nhân ái, hướng tới một cuộc sống an bình, hạnh phúc.

Cách thờ Tam Thế Phật tại nhà

Lập bàn thờ để thờ Tam thế phật tại gia có ý nghĩa hết sức quan trọng đối với sự tu hành của gia chủ, nhưng thực tế thờ Phật như thế nào cho đúng Pháp lại không hề đơn giản và không phải ai cũng nắm rõ được điều này. Nếu như bạn đang có ý định thờ Tam thế phật tại gia thì cần lưu ý một số điều cơ bản sau đây:

• Phải đặt bàn thờ tượng Tam thế phật hướng ra phía cửa chính của căn nhà, như vậy sẽ tốt hơn cho gia đạo như chúng sinh trong cảnh giới vô vi (tức là người đã khuất trong gia đình bạn). Tuyệt đối không được đặt bàn thờ tượng Phật theo hướng đối diện với nhà vệ sinh, nhà bếp, phòng ngủ hoặc những nơi xú uế, chân góc cầu thang, hướng nhà tắm. Đặc biệt bàn thờ cần chắc chắn, vững chãi và trang trọng.
• Không được thờ chung tượng Tam thế phật với Thần Thánh bởi thực tế thần thánh vẫn còn nằm trong lục đạo luân hồi, vẫn chưa thực sự ngộ giác hoàn toàn như giới phật, do đó nếu như bạn thờ chung phật với thần thánh tức là không hiểu Phật pháp, được coi là điều phạm kỵ khi thờ phật tại gia.
• Bàn thờ Tam thế phật phải được lập ở trên cao, ít nhất là phải cao từ đầu gia chủ trở lên. Đồ cúng cho phật nên nhớ là chỉ dùng hoa quả để cúng, đặt trên đĩa đựng trái cây riêng và đĩa đựng trái cây cúng Phật đó không được phép dùng cho việc khác, kể cả là dùng cho bàn thờ gia tiên. Không bày đồ mặn và vàng mã trên bàn thờ phật.
• Nếu như có bàn thờ gia tiên thì bạn cần đặt bàn thờ gia tiên ở tường nhà bên trái hoặc bên phải của bàn thờ tam thế phật, bởi phật là thầy của chúng sinh khắp 10 phương 3 cõi, ngay cả những người đã khuất cũng cần sự giác ngộ của phật, do đó cần đặt bên cạnh, không được đặt chính giữa cùng với bàn thờ tam thế phật.
• Ngày thượng an vị cho Phật nên chọn vào ngày rằm, ngày mùng 1 hay ngày vía chư Phật, Bồ Tát. Phải nhớ chuẩn bị xong tất mọi thứ thì mới thỉnh Phật sau cùng.

Lưu ý khi thờ Tam Thế Phật

Bàn thờ Tam Thế Phật phải được đặt ở vị trí cao, sạch sẽ, hướng ra cửa chính, tuyệt đối không được để gần nhà vệ sinh, phòng ngủ, nhà bếp,… như thế sẽ thể hiện sự không tôn trọng, thành kính đến các Ngài.

• Không nên thờ tượng Phật Tam Thế chung với các vị Thần Thánh.
• Bàn thờ tổ tiên đặt ở bên trái hoặc phải của bàn thờ Tam Thế Phật, không được đặt chung cùng một bàn thờ.
• Ngày thỉnh tượng Phật Tam Thế về nhà nên chọn ngày rằm, ngày mùng 1 hoặc ngày vía chư Phật. Đồ lễ đặt trên bàn thờ thường là hoa quả, bánh kẹo được bày trên mâm, chú ý không dùng đồ ăn mặn, vàng mã để bày.
• Tất cả đồ thờ cúng như hoa quả, bánh kẹo phải được thay đổi hàng ngày, những đồ lễ xong phải để cho người nhà ăn không được vứt.
• Bát hương đặt ở giữa bàn thờ, bát hương không được để tro quá đầy, ngày 15 hàng tháng có thể rút bớt chân hương.
• Bình hoa đặt ở bàn thờ nên dùng hoa sen, hoa huệ hoặc cây sống đời, bình hoa sẽ được đặt ở bên phải bàn thờ.
• Hoa quả cúng cần chọn đồ tươi ngon, khi bày lên đĩa nên quay cuống lá lên trên, đĩa hoa quả được đặt bên trái bàn thờ.
• Khi thờ Phật phải thành tâm. Gia chủ phải luôn giữ mình sạch sẽ, không được sát sinh tại nhà, ăn chay mùng 1 và ngày rằm.
• Nếu nhà có nhiều tầng nên đặt bàn thờ tượng Tam Thế ở tầng trên cùng, tuyệt đối không đặt bàn thờ giữa 2 tầng.

Cách lạy Phật Tam Thế đúng cách: Khi lạy hai chân quỳ xuống, tay bàn tay ngửa về phía trước, cúi lưng xuống đặt trán trên 2 lòng bàn tay. Trước khi cúng bái cần vệ sinh sạch sẽ, rửa mặt, súc miệng, lau chân tay, thay y phục. Cúi bái xong mới có thể đốt hương, đứng ngay thẳng, tay chắp trước ngực, mặt nhìn tượng Phật, bày tỏ nguyện vọng muốn xin.

Bài viết hôm nay chúng ta đã hiểu rõ Tam Thế Phật là gì và cách thờ tượng Tam Thế tại gia đúng cách. Đừng quên cập nhật nhiều thông tin hay và hữu ích tại bchannel.vn nhé!