Sự tích và ý nghĩa về Tôn giả Mục Kiền Liên

Tôn giả Mục Kiền Liên là ai?

Trong lịch sử Phật giáo ghi chép lại rất nhiều về sự tích Mục Kiền Liên một nhân vật có thật. Mục Kiền Kiên Liên sinh khoảng 568, mất khoảng 484 TCN tại nước Ma Kiệt Đà, tới nay thuộc vào miền Bắc của Ấn Độ.Khi sinh thời, Ngài là một vị Tỳ-kheo là Đệ tử của Đức Phật Thích Ca Mâu Ni khi Đức Phật còn tại thế. 

Đức Phật có rất nhiều Đệ tử quảng đại, phi thường thế nhưng riêng Tôn giả Mục Kiền Liên được Đức Phật khen ngợi là thần thông vào hàng đệ nhất và cho phép Ngài sử dụng thần thông hóa độ chúng sinh. Ngài sở dĩ có thể đắc Thánh quả nhanh chóng bởi vì Ngài đã trải qua rất nhiều kiếp tu hành nên đến khi được gặp Đức Phật, căn lành đời trước của Ngày đã viên mãn kiền được khai mở và phát tâm xuất gia theo Đức Phật. 

Sự tích Mục Kiền Liên cứu mẹ

Bà Thanh Đề là mẹ của Tôn giả Mục Kiền Liên. Khi còn sống, bà nổi tiếng là người xa hoa, phung phí. Mỗi bữa ăn của bà thường có rất nhiều món ăn, và bà không bao giờ ăn hết, để thức ăn vương vãi khắp nơi. Mục Kiền Liên thường phải nhặt lại những hạt cơm rơi, rửa sạch rồi ăn.

Sau khi cha mẹ qua đời, Mục Kiền Liên xuất gia và trở thành tu sĩ theo Đức Phật. Nhờ những lời dạy của Đức Phật và sự nỗ lực không ngừng của mình cùng các đệ tử khác, Mục Kiền Liên đã trở thành một trong những đệ tử đầu tiên của Đức Phật.

Sau khi đạt được đạo quả A La Hán, Mục Kiền Liên muốn cứu rỗi cha mẹ mình đã qua đời. Với sức mạnh thần thông, ông đã xuống địa ngục để tìm mẹ. Tại đây, ông chứng kiến cảnh người bị tra tấn, máu me, tiếng khóc la thảm thiết. Mục Kiền Liên đi qua nhiều địa ngục như “địa ngục dây điện”, “địa ngục đói khát”, “cửa địa ngục”, “địa ngục nóng” và “địa ngục băng”, nhưng không tìm thấy mẹ mình.

Cuối cùng, Mục Kiền Liên đến một nơi đặc biệt kỳ lạ, sâu sáu dặm dưới lòng đất. Tại đây, ông nhìn thấy một nhóm người đói khát, gầy gò và nhận ra mẹ mình. Mẹ ông, với tóc dài và bẩn, người chỉ còn da bọc xương, úp mặt xuống đất không thể ngẩng đầu lên. Mục Kiền Liên vội vàng chạy đến ôm mẹ và dâng bát cơm cho bà. Tuy nhiên, do nghiệp chướng quá nặng, khi bà đưa cơm lên miệng, cơm liền hóa thành than đỏ.

Không thể giúp mẹ mình thoát khổ, Mục Kiền Liên đến thưa với Đức Phật. Đức Phật cho biết mẹ ông do hủy báng Tam Bảo và có nhiều tội nghiệt, nên một mình Mục Kiền Liên không thể giải cứu được. Ngài khuyên Mục Kiền Liên hãy thiết lễ Vu Lan Bồn vào ngày rằm tháng bảy, khi chư tăng tự tứ và chư Phật hoan hỷ, để giải cứu mẹ. Theo lời Đức Phật, Mục Kiền Liên đã tổ chức lễ Vu Lan Bồn và nhờ vào sự chú nguyện của chư Phật và Thánh tăng, mẹ ông đã được giải thoát.

Mục Kiền Liên hiện thân như một vị Bồ Tát sống, nhờ vào sức mạnh và lòng từ bi của mình đã chuyển hóa được lương tâm của mẹ. Nhờ sự ăn năn và thành tâm hối cải của bà Thanh Đề, bà đã thoát khỏi khổ đau, siêu thoát và sinh lên cõi trời để hưởng phước báu an lành.

Ý nghĩa sự tích Mục Kiền Liên cứu mẹ

Trước sự hiếu thảo, hiếu kính với mẹ của mình hình ảnh Mục Kiền Liên Bồ Tát cứu mẹ nơi địa ngục trở thành biểu tượng hiếu đạo trong Phật giáo. Từ câu chuyện của Tôn giả Mục Kiền Liên Đức Phật đã dạy chúng sinh mai muốn báo hiếu cha mẹ hãy làm theo cách của Ngài. Từ đó, sự tích về Vu Lan ra đời

Tôn giả Mục Kiền Liên chính là hiện thân cho hạnh nguyện cứu mẹ thoát khỏi cảnh khổ và trở thành hình tượng tiêu biểu cho hiếu đạo của con người. Sau khi đắc quả A La Hán, Ngài đã dùng lòng từ vô lượng và trí tuệ khai sáng hoá độ chúng sinh thoát khỏi cảnh khổ đau. 

Với sự hy sinh cao cả của Ngài mà ngày này cứ đến rằm tháng 7 Âm lịch câu chuyện của Ngài được nhắc lại bằng chính nghi lễ Vu Lan tại các chùa, tự viện nhằm nhắc nhở chúng ta sống phải có hiếu với cha mẹ, noi gương Tôn giả Mục Kiền Liên Bồ Tát sống trọn chữ hiếu. 

Câu chuyện về Tôn giả Mục Kiền Liên không chỉ là một điển tích trong Phật giáo mà còn chứa đựng nhiều giá trị đạo đức và tâm linh sâu sắc. Trước hết, đây là bài học về hiếu đạo – nền tảng trong cả đạo Phật lẫn văn hóa Á Đông. Dù đã chứng quả A-la-hán, Mục Kiền Liên vẫn một lòng tìm cách cứu mẹ thoát khỏi khổ đau, cho thấy rằng hiếu kính với cha mẹ là bổn phận thiêng liêng, vượt trên cả con đường tu chứng.

Bên cạnh đó, sự tích còn nhấn mạnh nghiệp báo: mọi hành vi tạo nghiệp đều có hậu quả tương ứng. Dù Mục Kiền Liên có thần thông bậc nhất, Ngài cũng không thể tự ý chuyển hóa nghiệp lực của mẹ nếu không nhờ đến sự hòa hợp, trợ duyên của tăng đoàn và sức mạnh của lòng từ bi tập thể. Đây chính là thông điệp về tính nhân quả, công bằng và sự cần thiết của việc tu tập đúng chánh pháp.

Ngoài ra, tấm gương của Ngài còn tỏa sáng tinh thần từ bi: không chỉ dừng lại ở việc cứu mẹ, mà còn hướng đến việc cứu độ tất cả chúng sinh đang trầm luân khổ ải. Câu chuyện khuyến khích con người mở rộng tình thương, sống nhân ái, biết sẻ chia và giúp đỡ nhau trong cuộc đời.

Từ đó, Tôn giả Mục Kiền Liên để lại một di sản tâm linh quý giá: khơi dậy tinh thần tự giác – giác tha. Người con hiếu thảo không chỉ làm lợi ích cho cha mẹ, mà còn có trách nhiệm đem công đức tu tập lan tỏa đến cộng đồng, nuôi dưỡng một xã hội từ bi và an lạc.