Chùa Đậu ngày mưa: vẻ đẹp trầm mặc giữa không gian cổ kính

Người ta thường gọi Chùa Đậu là “Đệ nhất danh lam cổ tự”, là nơi linh thiêng thờ Bồ tát Pháp Vũ, cũng là chốn lưu giữ biết bao huyền tích và bí ẩn. Nhưng trong khoảnh khắc ấy, với tôi, Chùa Đậu hiện lên như một vòng tay rộng mở, dịu dàng vỗ về, khiến tâm hồn bão giông bỗng hóa an yên.

Đến Chùa Đậu trong một ngày mưa, không chỉ là chuyến đi vãn cảnh, mà còn là hành trình tìm lại sự tĩnh lặng sâu thẳm trong chính mình.

Chùa Đậu với vị trí và tên gọi gắn liền với huyền tích

Chùa Đậu tọa lạc tại xã Nguyễn Trãi, huyện Thường Tín, Hà Nội, được bao quanh bởi hồ nước và dòng sông Nhuệ hiền hòa phía sau. Ngôi chùa mang nhiều tên gọi: Thành Đạo Tự, Pháp Vũ Tự, chùa Vua, chùa Bà, hay chùa Đậu. Mỗi cái tên đều gắn liền với một lớp huyền tích: từ thời Sĩ Nhiếp dựng chùa thế kỷ III, đến khi rước thờ Bồ tát Pháp Vũ – vị nữ thần mưa, hay việc chùa từng là nơi các bậc vua chúa lễ Phật.

Dân gian gọi là chùa Đậu bởi sự linh thiêng: người học thì đỗ đạt, kẻ làm nông thì mùa màng bội thu. Mỗi tên gọi là một mảnh ghép trong bức tranh huyền nhiệm kéo dài suốt hơn 1.800 năm.

Lịch sử ngôi chùa ngàn năm với danh hiệu “Đệ nhất danh lam”

Theo sử liệu, chùa Đậu được khởi dựng từ thế kỷ III, qua nhiều lần trùng tu dưới các triều Lý – Trần – Lê – Nguyễn. Đặc biệt, dưới thời vua Lê Thần Tông thế kỷ XVII, chùa được trùng tu và trở lên khang trang hơn, và được ban sắc phong là “An Nam đệ nhất danh lam”. Từ đó, Chùa Đậu trở thành một trong những biểu tượng của sự linh ứng và niềm tin tín ngưỡng.

Bước chân vào chùa, tôi có cảm giác như đi ngược dòng thời gian: từng phiến đá, mái ngói, hoa văn đều lưu dấu lớp bụi của quá khứ. Trong tiếng mưa rơi, lịch sử dường như đang thì thầm kể chuyện.

Kiến trúc cổ kính và di vật quý giá

Chùa Đậu được xây dựng theo lối kiến trúc “nội công ngoại quốc” quen thuộc của nhiều ngôi chùa Việt. Nếu nhìn từ bên trong, các công trình được sắp đặt theo hình chữ Công (工), còn phía ngoài thì bao quanh, ôm trọn lấy ngôi chùa như dáng hình chữ Quốc (国) hay chữ Khẩu (口). bao gồm Tam quan, Tam bảo, Tiền đường, nhà Tổ, tả vu – hữu vu… Điểm đặc biệt là chùa có đến hai Tam bảo: một dành cho vua chúa, một dành cho dân thường.

Bước chân vào Chùa Đậu, tôi như lạc giữa một quần thể kiến trúc vừa bề thế, vừa trầm mặc. Nào là nhà Tổ, cổng Tam quan, Tam bảo, Tiền đường, rồi cả dãy tả vu – hữu vu xếp thành thế nội công ngoại quốc vững chãi. Ngay trong lòng khuôn viên, một hồ nước rộng mở ra, mặt nước phẳng lặng soi bóng mây trời. Giữa hồ, một phương đình như đóa sen nở, vươn lên giữa bạt ngàn tĩnh lặng. Muốn đặt chân đến, bạn phải bước qua chiếc cầu tre mộc mạc – khoảnh khắc ấy như thể đi từ chốn nhân gian vào miền thanh tịnh.

Mỗi chi tiết trong kiến trúc chùa đều mang hơi thở của thế kỷ XVII – thời kỳ nghệ thuật dân gian hưng thịnh nhất. Tôi chạm tay vào những vách gỗ cũ, nơi bàn tay người thợ thủ công năm xưa đã tỉ mỉ chạm khắc, để rồi hình rồng, hoa lá, mây gió như sống dậy dưới ánh nhìn. Ngôi chính điện còn lưu dấu ấn rõ nhất của thời Lê: mái ngói mũi hài cong cong, cột xà chạm rồng uốn lượn, bệ đá khắc hoa sen thanh khiết, bộ cửa tám cánh rực rỡ tứ linh, phủ lớp sơn son thếp vàng lấp lánh như ánh hoàng kim.

Cổng Tam quan sừng sững, hai tầng tám mái, đỏ rực màu ngói vảy cá. Những đường cong mềm mại của mái chùa đưa tôi ngược về thời Lý, khi dáng vẻ uy nghi xen lẫn sự tinh tế được gửi gắm trong từng nét chạm khắc. Đi qua Tam quan, đến chính điện, tôi lặng người trước gian Tiền đường – nơi những nét trạm trổ tinh xảo dường như vẫn còn đang kể chuyện. Ngoài sân, đôi rồng đá hơn nửa thiên niên kỷ như vẫn nằm đó, chứng kiến bao mùa mưa nắng đi qua, bao thế hệ người về chiêm bái.

Chùa Đậu được bố trí theo cấu trúc “tiền Phật, hậu Thánh” – một cách sắp đặt quen thuộc trong hệ thống Tứ Pháp. Nhưng khi đứng trong không gian ấy, tôi không chỉ thấy sự nghiêm trang, mà còn nghe được nhịp thở của lịch sử, như lời thì thầm từ quá khứ vọng về, khiến lòng bỗng lắng lại trong một niềm xúc động khó tả.

Bí ẩn nhục thân hai vị thiền sư

Điểm khiến Chùa Đậu trở nên đặc biệt là nơi lưu giữ hai pho tượng nhục thân thiền sư Vũ Khắc Minh và Vũ Khắc Trường từ thế kỷ XVII. Điều kỳ lạ là nhục thân hai ngài vẫn nguyên vẹn suốt hơn 400 năm, không qua ướp xác, không dùng bất kỳ hóa chất nào. Khoa học hiện đại có lẽ vẫn chưa lý giải được, nhưng với Phật tử và khách thập phương, đó là minh chứng của sự tu hành đắc đạo, của niềm tin bất diệt.

Tiếng mưa rơi tí tách, tôi lặng nhìn hai pho tượng an tọa trong khám thờ, tôi cảm nhận một sức mạnh tâm linh tỏa ra – vừa huyền bí, lại vừa uy nghiêm.

Trải nghiệm khó quên tại Chùa Đậu ngày mưa

Ngày mưa, Chùa Đậu mang vẻ trầm mặc lạ kỳ. Tiếng giọt mưa tí tách trên mái ngói cổ kính, làn khói nhang hòa cùng hơi sương khiến khung cảnh như thoát tục. Tôi bước đi trên những lối gạch phủ đầy rêu phong, tiếng bước chân khẽ khàng vọng lại giữa khoảng sân vắng lặng. Mỗi bước đi như gột sạch những ưu phiền, đưa tôi vào một miền xa xôi, thật tĩnh lặng và bình yên.

Mặt hồ lăn tăn những hạt mưa, mỗi gợn sóng nhỏ như một nỗi niềm không thể nói, hàng cây rì rào trong gió, tiếng chuông ngân vang quyện vào tiếng mưa – tất cả tạo nên một bản nhạc xoa dịu tâm hồn.

Ngồi dưới mái hiên chùa, nhìn mưa rơi trắng xóa ngoài sân, tôi bỗng nhớ đến những câu thơ trong bài Tiếng chuông chùa của tác giả Phạm Xuân Thu về những cơn mưa tháng Bảy:

Giữa mưa ngâu thấm nỗi đời xa nhau!
Ảo mờ Ô Thước bắc cầu
Ngưu Lang, Chức Nữ chờ nhau năm ròng!
Nỗi lòng bấn bíu đục trong
Để mưa tháng bảy gột lòng thảnh thơi.
Đinh đoong, chuông cứ rơi rơi…

Những câu thơ ngân nga hòa cùng tiếng chuông chùa và tiếng mưa, khẽ lay động cõi lòng. Tôi chợt nhận ra, mưa không chỉ rơi trên mái ngói cổ kính, mà còn rơi vào tận sâu thẳm tâm hồn, gột rửa đi những mỏi mệt, lo toan. Trong cái se lạnh của mưa, lòng tôi ấm lại bởi sự bình yên nơi cửa Phật.

Chùa Đậu ngày mưa – chẳng cần quá nhiều điều cầu mong, chỉ cần một khoảnh khắc ngồi lặng im, thả trôi hết nghĩ suy, đã thấy tâm hồn được thanh lọc, nhẹ nhõm.

Khám phá chùa Đậu qua video “Câu chuyện về vị Phật trong tín ngưỡng dân gian Việt Nam”

Chùa Đậu là nơi tìm về trong những ngày bão giông của cuộc đời 

Chùa Đậu không chỉ là một di tích lịch sử, một công trình kiến trúc cổ kính hay một nơi gắn với những bí ẩn khoa học chưa lời giải. Với tôi, Chùa Đậu ngày mưa là điểm hẹn của sự an yên, là nơi có thể dừng chân giữa những xô bồ, để lắng nghe tiếng mưa hòa cùng tiếng chuông, để thấy tâm hồn được vỗ về.

Có lẽ, bất kỳ ai khi tìm đến Chùa Đậu, đặc biệt là trong những ngày mưa, cũng sẽ nhận ra một điều giản dị: sự thanh thản luôn hiện hữu, chỉ cần ta đủ lắng lòng để chạm đến. Và khi rời chùa, giữa cơn mưa vẫn rơi, tôi mang theo một thứ quý giá hơn tất cả – đó là sự bình an trong tâm hồn.

Nguồn ảnh: Trần Việt