Chùa Thần Quang – Ngôi cổ tự “không Sư trụ trì” tại làng hiếu học Nam Định

Chùa Thần Quang ở đâu?

Từ TP Nam Định, theo quốc lộ 21 khoảng 30km, bạn sẽ đến trung tâm huyện lỵ Xuân Trường. Đi thêm 7km nữa, bạn sẽ đến làng Hành Thiện, thuộc xã Xuân Hồng, huyện Xuân Trường, tỉnh Nam Định.

Làng Hành Thiện, nằm tại ngã ba sông Hồng và sông Ninh Cơ, giáp ranh với huyện Vũ Thư (Thái Bình) và huyện Trực Ninh (Nam Định), nổi tiếng với truyền thống hiếu học. Tuy nhiên, điểm đặc biệt thu hút sự tò mò của du khách là ngôi chùa Thần Quang (còn gọi là chùa Keo Hành Thiện), nơi không có sư trụ trì và không có người tu hành.

Chùa Thần Quang được bao quanh bởi vẻ đẹp cổ kính với hai cây đa cổ thụ gần bốn trăm tuổi, che bóng xuống mặt hồ phía trước. Hai dãy hành lang gỗ lim dài 40 gian, mái ngói vảy cá uốn cong mềm mại, chạy dọc theo sân chùa. Sân chùa được lát gạch nghiêng, mỗi viên gạch có màu lửa nung dày dạn, tạo nên một không gian thanh tĩnh và trang nghiêm.

Sự tích về ngôi chùa “không Sư trụ trì” tại chùa Thần Quang

Theo thông tin từ địa phương, do không có sư trụ trì, dân làng Hành Thiện đã bầu các thủ từ để thay phiên nhau quản lý và chăm sóc chùa Thần Quang, đồng thời hướng dẫn khách đến lễ chùa suốt cả ngày lẫn đêm.

Chùa Thần Quang, hay còn gọi là chùa Keo Hành Thiện, có nguồn gốc từ làng Dũng Nhân (hay còn gọi là làng Keo), thuộc huyện Giao Thủy, Nam Định. Vào năm 1061, Thiền sư Không Lộ, một vị thiền sư nổi tiếng thời Lý với tài năng bốc thuốc và chữa bệnh, đã xây dựng chùa Nghiêm Quang ven sông Hồng. Tuy nhiên, do sự xói mòn của dòng sông và một trận lũ lớn vào năm 1611, cả làng và chùa đã bị cuốn trôi.

Dân làng Keo phải di cư, với một phần vượt sông đến vùng Đông Bắc tả ngạn sông Hồng và xây dựng chùa Keo Thái Bình, phần còn lại đến vùng Xuân Trường, lập nên chùa Keo Hành Thiện. Theo truyền thuyết, khi Thiền sư Không Lộ dựng chùa Thần Quang tại Hành Thiện, dân làng không mấy quan tâm đến các hoạt động tôn giáo.

Điều này khiến Đức Thánh tổ không hài lòng và vào một đêm, Ngài đã cho đóng tất cả tượng Phật vào rọ tre, dùng nón làm thuyền vượt sông Hồng sang đất Thái Bình, nơi xây dựng một ngôi chùa mới. Từ đó, chùa Thần Quang được coi là nơi không có sư trụ trì, với lời nguyền rằng sẽ không có sư nào đến ở đây.

Theo các bậc cao niên, nhiều lần các vị sư được Giáo hội Phật giáo cử đến để trông coi chùa Thần Quang, nhưng sau một thời gian ngắn, họ đều rời đi mà không rõ nguyên nhân. Cụ Nguyễn Quang Chẩn, 79 tuổi, cho biết từ xưa, việc quản lý và phụng sự chùa hoàn toàn do dân làng đảm nhiệm. Các thủ từ thường được truyền từ đời cha sang đời con và hiện tại có khoảng 30 người thay phiên nhau làm thủ từ, mỗi người đảm nhận công việc trong 15 ngày.

Chùa hiện vẫn lưu giữ tượng của Thiền sư Không Lộ. Theo truyền thuyết, Thiền sư Không Lộ có khả năng bay trên không, đi trên mặt nước, và thuần phục rắn hổ. Trước khi viên tịch, Ngài hóa thành một khúc gỗ trầm hương, và khúc gỗ này sau đó biến thành tượng. Tượng thánh này được lưu giữ trong hậu cung chùa Thần Quang, với cửa luôn được khóa kín.

Sau mỗi 12 năm, một chủ lễ và bốn viên chấp sự được cử ra để làm lễ trang hoàng tượng thánh. Những người thực hiện nghi lễ này phải ăn chay, mặc quần áo mới, và chỉ được sử dụng nước dừa pha tinh bưởi để tắm gội cho tượng. Họ phải giữ kín những điều đã thấy trong quá trình trang hoàng.

Kiến trúc cổ kính tại chùa Thần Quang Nam Định

Di tích kiến trúc nghệ thuật chùa Keo Hành Thiện, bao gồm chùa Keo trong (Thần Quang Tự) và chùa Keo ngoài (Đĩnh Lan Tự), là một trong những ngôi chùa cổ kính nổi tiếng tại tỉnh Nam Định. Ban đầu, ngôi chùa được gọi là chùa Nghiêm Quang, xây dựng vào năm 1061 dưới triều vua Lý Thánh Tông bởi Thiền sư Dương Không Lộ. Đến năm 1611, do ảnh hưởng của lũ lụt, chùa được di dời và xây dựng lại trên mảnh đất hiện tại ở làng Hành Thiện, xã Xuân Hồng, huyện Xuân Trường, tỉnh Nam Định, và được gìn giữ cho đến ngày nay.

Chùa Keo Hành Thiện mang đậm phong cách kiến trúc thời hậu Lê và được công nhận là di tích quốc gia đặc biệt vào ngày 22 tháng 12 năm 2016 theo Quyết định số 2499/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ. Di tích này có giá trị kiến trúc nghệ thuật và cảnh quan tiêu biểu, lưu giữ nhiều hiện vật lịch sử quan trọng.

Toàn bộ khuôn viên chùa rộng hơn 1 hecta, bao gồm một tổ hợp kiến trúc cổ to lớn với 13 tòa nhà rộng lớn, tổng cộng 121 gian nối tiếp nhau, soi bóng xuống mặt hồ thanh bình. Đường vào chùa được lát gạch, kề liền với hai dãy hành lang bề thế, mỗi dãy có 40 gian.

Chùa được xây dựng theo kiểu “nội công, ngoại quốc” trên một khuôn viên hình chữ Nhật. Gác chuông của chùa cũng là một phần quan trọng của kiến trúc, với tam quan nội 5 gian, thiết kế theo kiểu chồng diêm và cao 7,5 mét.

Nhiều chi tiết trong chùa, đặc biệt là hình tượng rồng, được tạo tác một cách độc đáo, thể hiện sự tinh xảo trong thiết kế. Ngoài giá trị kiến trúc, chùa còn bảo tồn những di vật cổ từ thế kỷ 17 thời Hậu Lê, bao gồm án thư, sập thờ, văn bia cổ, hoành phi câu đối, và sách chữ Hán liên quan đến lịch sử chùa Keo.

Trong khuôn viên chùa còn có nhiều cây đại thụ cổ kính, tạo bóng mát xuống mặt hồ, góp phần làm tăng thêm vẻ đẹp và sự thanh bình của di tích này.

Giá trị tâm linh và tín ngưỡng tại chùa Thần Quang

Chùa Thần Quang không chỉ là nơi thờ Phật, mà còn được xem là một “điểm tụ linh khí” của vùng đất. Khi bước vào chính điện, du khách dễ dàng cảm nhận bầu không khí trang nghiêm với mùi hương trầm thoang thoảng, tiếng chuông chùa ngân vang trầm bổng, tạo cảm giác lắng đọng, gột rửa muộn phiền.

• Tượng Phật và Bồ Tát: Chùa thờ Tam Bảo (Phật – Pháp – Tăng) cùng các pho tượng Phật A Di Đà, Quan Âm Bồ Tát, Địa Tạng Vương Bồ Tát, Thích Ca Mâu Ni… được chế tác tinh xảo, mang ý nghĩa từ bi, trí tuệ và cứu khổ cứu nạn cho chúng sinh.

• Nghi lễ và lễ hội: Hằng năm, chùa tổ chức các ngày lễ Phật Đản, Vu Lan báo hiếu, Rằm tháng Giêng, Rằm tháng Bảy… Đây là dịp Phật tử khắp nơi về dự lễ, thắp hương, tụng kinh cầu an, cầu siêu cho gia tiên.

• Niềm tin của người dân: Người dân tin rằng, đến chùa Thần Quang thành tâm lễ Phật, không chỉ được cầu bình an, may mắn cho bản thân và gia đình, mà còn tìm thấy sự an yên trong tâm hồn. Nhiều du khách kể lại sau mỗi lần lễ chùa, họ như được tiếp thêm năng lượng tích cực, buông bỏ lo âu.

Chính những giá trị này đã khiến chùa Thần Quang trở thành một điểm tựa tinh thần, nơi người ta tìm đến để hướng thiện, gieo duyên lành và nuôi dưỡng lòng từ bi.

Trải nghiệm khi đến chùa Thần Quang

Không chỉ là nơi chiêm bái, chùa Thần Quang còn đem đến nhiều trải nghiệm đáng nhớ:

• Hành hương, lễ Phật: Du khách có thể dâng hương, quỳ lễ trước Tam Bảo, tụng những bài kinh ngắn để hồi hướng công đức cho gia đình và chúng sinh. Với những ai muốn tĩnh tâm, chỉ cần ngồi yên trong không gian chùa, lắng nghe tiếng chuông gió hay tiếng lá cây xào xạc, đã đủ cảm nhận sự an nhiên.

• Vãn cảnh chùa: Đi dạo quanh sân chùa, bạn sẽ thấy những gốc cây cổ thụ tỏa bóng mát, những hồ sen, giếng nước trong veo, tất cả mang lại cảm giác gần gũi với thiên nhiên. Vào mùa hoa nở, sắc hương tô điểm cho chùa thêm phần thơ mộng.

• Chụp ảnh và lưu giữ kỷ niệm: Với kiến trúc cổ kính xen lẫn vẻ thanh tịnh, chùa là background tuyệt vời cho những bức hình kỷ niệm. Tuy nhiên, bạn cần lưu ý giữ sự trang nghiêm, tránh tạo dáng phản cảm hay làm mất đi sự thanh tịnh nơi cửa Phật.

• Tham gia công quả: Nếu có thời gian, bạn có thể xin tham gia các hoạt động công quả như quét sân chùa, dọn dẹp, chuẩn bị lễ vật. Đây cũng là một cách gieo duyên lành, tạo phước, và cảm nhận rõ nét tinh thần “phụng sự chúng sinh là cúng dường chư Phật”.

Trải nghiệm tại chùa Thần Quang không ồn ào náo nhiệt, mà nhẹ nhàng, sâu lắng, giúp tâm hồn con người trở nên tĩnh tại hơn.

Hướng dẫn tham quan chùa Thần Quang

Để chuyến đi đến chùa Thần Quang được trọn vẹn, bạn cần chuẩn bị một số thông tin và lưu ý:

• Địa chỉ và đường đi: Chùa Thần Quang nằm ở [bạn có muốn mình tra chính xác địa chỉ để điền vào không?]. Từ trung tâm thành phố, du khách có thể di chuyển bằng xe máy, ô tô, hoặc kết hợp xe bus đến gần chùa rồi đi bộ. Đường đi khá thuận lợi, dễ tìm, đặc biệt với sự hỗ trợ từ Google Maps.

• Thời điểm thích hợp: Bạn có thể đến chùa quanh năm, nhưng đông vui và linh thiêng nhất là vào dịp lễ Phật Đản, Tết Nguyên Đán, Rằm tháng Giêng và Vu Lan. Nếu thích không gian yên tĩnh, hãy chọn những ngày thường, buổi sáng sớm hoặc chiều muộn để cảm nhận sự tĩnh lặng.

• Quy định và lưu ý khi viếng chùa:

  • Trang phục: Ăn mặc lịch sự, gọn gàng, ưu tiên quần dài, áo kín đáo.

  • Ứng xử: Nói chuyện nhỏ nhẹ, tránh cười đùa ồn ào.

  • Lễ vật: Bạn có thể chuẩn bị hoa tươi, trái cây, hương để dâng Phật. Tránh sử dụng vàng mã hay đồ mặn.

  • Giữ vệ sinh: Không xả rác bừa bãi, giữ gìn cảnh quan chùa.

• Một số mẹo nhỏ:

  • Mang theo máy ảnh hoặc điện thoại để ghi lại khoảnh khắc đẹp, nhưng nhớ giữ thái độ tôn nghiêm khi chụp.

  • Nếu đi cùng người già và trẻ nhỏ, nên chuẩn bị nước uống và đồ ăn nhẹ.

  • Có thể tham khảo trước lịch lễ hội của chùa để tham gia vào những sự kiện đặc sắc.

Với sự chuẩn bị chu đáo, chuyến tham quan chùa Thần Quang chắc chắn sẽ là trải nghiệm vừa mang ý nghĩa tâm linh, vừa giúp bạn tìm thấy phút giây an lạc trong nhịp sống bận rộn.

Qua những thông tin trên đây thì chắc hẳn đã giúp cho các bạn biết thêm về ngôi chùa nổi tiếng này để có chuyến du lịch tốt nhất.Hãy tiếp tục theo dõi để khám phá chùa khác thêm nhiều kiến thức Phật giáo bổ ích khác tại Bchannel.vn!