Chùa Thiên Mụ – Chùa thiêng xứ Huế và những điều cần biết

Giới thiệu về ngôi chùa Thiên Mụ

Chùa Thiên Mụ là một trong những ngôi chùa có lịch sử lâu đời hơn 400 năm và là biểu tượng văn hóa – tôn giáo của Huế. Chùa xây dựng vào thế kỷ 17 cùng trải qua nhiều giai đoạn tu sửa nhưng vẫn giữ được nét cổ kính và uy nghiêm vốn có.

Chùa nằm bên bờ Bắc của sông Hương với phong cảnh hữu tình chính là điểm dừng chân của du khách khắp mọi nơi. Chúa Nguyễn Hoàng là người có công xây dựng ngôi chùa này. Đến năm 1710, chùa trải qua lần trùng tu lớn về kiến trúc dưới triều đại của chúa Nguyễn Phúc Chu.  

Ngôi chùa không chỉ thu hút du khách đến ngắm cảnh đẹp mà còn là nơi linh thiêng để tìm hiểu về lịch sử, văn hóa và tâm linh người dân Việt.

Chùa Thiên Mụ có vị trí ở đâu?

Ngôi chùa cổ kính này có vị trí trên con đường Nguyễn Phúc Nguyên, thuộc phường Hương Long, Hương Hòa, Thành phố Huế. Chùa tọa lạc ở đồi Hà Khê, phía tả ngạn sông Hương cách trung tâm thành phố Huế khoảng chừng 5km.

Thời điểm lý tưởng để bạn ghé tới tham quan chùa Thiên Mụ là vào tháng 1-2 hay tháng 5, 6 hàng năm. Tháng 1, 2 là lúc thời tiết ở Huế dễ chịu, ít mưa hay tháng 5,6 với khung cảnh mùa hoa phượng nở đỏ rực cả vùng trời rất đẹp mắt.

Di chuyển đến chùa Thiên Mụ như thế nào?

Du khách muốn ghé thăm chùa Thiên Mụ sẽ có thể sử dụng nhiều phương tiện khác nhau như:  

• Đi thuyền rồng dọc sông Hương tận hưởng làn gió mát rượi cùng phong cảnh tuyệt đẹp khoảng 30 phút sẽ đến chùa.
• Đi xe ô tô riêng, xích lô dọc đường Kim Long và rẽ vào đường Nguyễn Phúc Chu. 
• Thuê xe đạp vi vu đến chùa Thiên Mụ để nhìn ngắm quang cảnh xung quanh.

Lịch sử ngôi chùa Thiên Mụ Huế

Theo tương truyền thì chúa Nguyễn Hoàng đã đến làng Thượng Hòa, Quảng Nam xem xét địa thế để dựng cơ đồ dòng họ Nguyễn. Khi Chúa cưỡi ngựa dọc sông Hương lên đầu nguồn đã bắt gặp ngọn đồi nhỏ Hà Khê. Từ đây hình thành nên lịch sử của ngôi chùa cổ kính này.

• Chúa quyết định xây chùa tại đây vào năm 1601 và đặt tên Thiên Mụ khi thấy thế đất giống như rồng quay đầu.
• Năm 1665, chúa Nguyễn Phúc Tần thực hiện trùng tu chùa với quy mô kiến ​​trúc nhỏ. Trong đó, Chúa yêu cầu đúc một quả chuông đồng lớn nặng 3285 cân có tên chuông Đại Hồng Chung. 
• Đến năm 1714, chúa Nguyễn Phúc Chu thực hiện cuộc đại trùng tu chùa như xây Cổng Tam Quan, Thiên Vương, Ngọc Hoàng, Thập Vương… 
• Năm 1844, vua Thiệu Trị xây dựng tháp Từ Nhãn bằng gạch và đổi tên thành tháp Phước Duyên sau này. Ngoài ra còn xây dựng đền Hương Nguyện có ba gian. 
• Đầu thế kỷ 20, năm 1904 ngôi chùa bị trận bão làm hư hại. 

Ngôi chùa còn nổi bật với nhiều công trình nổi tiếng khác như tượng Thần Vệ, tượng Phật Bà, tượng Phật Di Lặc, Tam Thế Phật,…  

Sự tích ngôi chùa Thiên Mụ Huế

Vào năm 1601, ngoài việc chúa Nguyễn Hoàng xây dựng ngôi chùa Thiên Mụ tại Huế này thì ở đây cũng xuất hiện sự tích vô cùng độc đáo. Người dân nơi đây thường thấy hình ảnh bà lão mặc áo đỏ quần lục, tóc bạc nói: “Tại đây sẽ có vị chân chúa lập chùa trấn giữ long mạch.” Bên cạnh đó, cũng có tương truyền là vốn dĩ núi Hà Khê có sẵn 1 ngôi chùa và chúa chỉ cho trùng tu lại. 

Sự tích thứ hai kể lại rằng vào thời phong kiến thì con cái không được tự do lựa chọn hạnh phúc mà phải nghe theo sắp đặt cha mẹ. Lúc này có một nàng tiểu thư yêu một chàng trai nghèo mồ côi nhưng bị gia đình cấm cản nên cả 2 đã quyết định gieo mình xuống bến thuyền trước ngôi chùa Thiên Mụ. Tuy nhiên, nàng tiểu thư đã được người dân cứu sống còn chàng trai không qua khỏi.  

Sau thời gian ngắn thì nàng tiểu thư cũng dần quên người tình nên hồn ma  chàng trai oán hận, nguyền rủa cặp đôi đến chùa Thiên Mụ sẽ phải chia tay. Đây chính là 2 sự tích của ngôi chùa cổ kính và nhiều bí ẩn này.

Vãn cảnh chùa Thiên Mụ đẹp nên thơ, thanh tịnh

Tọa lạc bên bờ sông Hương thơ mộng nên khung cảnh chùa Thiên Mụ được khoác lên mình vẻ đẹp yên bình. Từ xa, ngôi chùa hiện lên giống hình dáng của một chú rùa khổng lồ đang gánh trên lưng tòa tháp cổ kính. Không gian nơi cảnh chùa nhuốm màu thi vị, đầy chất thơ khiến du khách cảm giác như bước vào cõi tiên với sự an nhiên vô bờ.

Xung quanh chùa là những cây thông, cây cảnh, ao sen tỏa ngát hương thơm. Bạn sẽ được lắng nghe tiếng chuông trong vắt, ngân nga hay âm thanh chiếc mõ nơi chánh điện… uy nghiêm mà lắng đọng. Đây là một trong những điều nổi bật khi bạn ghé thăm vãng cảnh chùa.

Kiến trúc chùa Thiên Mụ độc đáo

Kiến trúc chùa Thiên Mụ sở hữu nhiều công trình nổi bật như cổng Tam Quan, tượng Phật Quan Âm, chuông Thiên Mụ… Ngôi chùa có nét đặc trưng của văn hóa Huế cùng sự trộn lẫn của yếu tố châu Á và phương Tây. 

Với hình ảnh các tòa tháp, rồng phun nước hay bức tượng độc đáo ngay từ cổng chùa đã thu hút ánh nhìn du khách. Công trình kiến trúc thể hiện sự tôn trọng và lòng thành của người dân Huế đối với di sản văn hóa đất nước. Kiến trúc chùa xây dựng theo phong cách nguyên thủy của văn hóa Việt Nam.

Cấu trúc chùa có 5 tầng tượng trưng cho Ngũ Hành, mỗi tầng có hình dạng và màu sắc khác nhau. Khi đến với Chùa Thiên Mụ, bạn còn được hiểu rõ hơn về lịch sử và văn hóa người Việt.

Điện Đại Hùng

Điện Đại Hùng nằm ở ngay chính điện chùa Thiên Mụ Huế và là nơi thờ cúng Phật Di Lặc. Bức tượng Phật Di Lặc nơi đây được khắc họa với dáng vẻ hiền hòa, đôi tai to, chiếc bụng lớn và nụ cười nhân hậu. Điện Đại Hùng được xây dựng bằng xi măng đặc, sơn màu gỗ tạo cảm giác gần gũi, thân quen cho người nhìn.

Ngoài ra, điện Đại Hùng còn lưu giữ bức đại tự niên đại từ năm 1974 và chiếc chuông hình nhật nguyệt. Ở trung tâm điện thờ là tượng Tam Thế Phật, bên trái là Văn Phú Bồ Tát và bên phải là Phố Hiến. Khoảng đất phía sâu điện Đại Hùng chính là nơi chôn cất trụ trì chùa – Pháp sư Thích Đôn Hậu.

Tháp Phước Duyên

Bạn đừng bỏ lỡ cơ hội check in Tháp Phước Duyên khi đến với chùa Thiên Mụ, Huế. Công trình này xây dựng ngay sau khu vực cổng chào và được xem như “linh hồn” của chùa. Tháp Phước Duyên kết hợp các công trình khác tạo nên tổ hợp gắn kết, mang nét độc đáo mà đậm chất Huế.

Vua Triệu Trị xây dựng tháp Phước Duyên vào năm 1844 và có tên ban đầu là Từ Nhân Tháp. Phần thân tháp làm từ gạch mộc, phần bó vỉa làm từ đá thanh. Những nguyên liệu này đã hình thành khối tháp hình bát giác có 7 tầng, mỗi tầng 2m sơn màu hồng.  

Khu mộ tháp cố Hòa thượng Thích Đôn Hậu

Trụ trì của chùa Thiên Mụ chính là Hòa thượng Thích Đôn Hậu – Người cống hiến cuộc đời cho công cuộc phát triển Phật giáo Việt Nam. Đông còn tổ chức nhiều hoạt động công ích, giúp người nên được người dân yêu mến. Khi ông viên tịch đã được chôn cất dưới tháp nằm ở cuối khuôn viên để tỏ lòng tôn kính.

Điện Địa Tạng

Điện Địa Tạng nằm ngay sau điện Đại Hùng với khung cảnh xung quanh vô cùng yên bình. Phía trước điện là khoảng sân rộng lớn có hồ nước xanh mát và cây xanh sum suê.

Cổng Tam Quan chùa Thiên Mụ

Cổng Tam Quan là một kỳ quan kiến trúc độc đáo của chùa sẽ khiến du khách bất ngờ. Cổng Tam quan bao gồm ba tầng trông giống một tháp cổ. Trong đó, tầng thấp nhất hình tam giác đều, tầng trung hình tròn, tầng cao nhất hình vuông. Ngoài ra, trên từng tầng đều có những họa tiết độc đáo riêng. Cộng đại diện cho sự thống nhất giữa Thiên, Địa và Người trong triết lý Phật giáo.

Cổng có 3 lối đi đại diện cho 3 giới là Nhân – Quỷ – Thần. Cổng Tam Quan có hai cổng là cổng có gác và cổng tứ trụ. Cổng Tam Quan có gác thường thiết kế một tầng, hai tầng, ba tầng mái hoặc có gác và cổng có gác dùng để treo chuông. Cổng Tam Quan tứ trụ thiết kế các vách tường làm bốn trụ và có phần trán cổng nối liền các trụ.

Chuông Đại Hồng Chung

Chúa Nguyễn Phúc Chu cho đúc chuông “Đại Hồng Chung” để thờ quốc công vào năm 1701. Chuông Đại Hồng Chung có lịch sử lâu đời nhưng luôn giữ được vẻ đẹp uy nghiêm vốn có. Chuông cao 2,5m và nặng 3.285 cân, có khắc chữ của chúa Nguyễn Phúc Chu cầu mong mưa thuận gió hòa, quốc thái dân an. 

Điểm độc đáo của chiếc chuông này còn ở hoa văn trang trí tinh xảo, họa tiết đối xứng với nhau. Trên thân chuông còn có 8 chữ cái được viết với nhiều cách khác nhau. Đây được xem là bảo vật lớn nhất ở Huế thời bấy giờ.  

 Xe Cổ Austin Westminster

Trong chùa Thiên Mụ Huế còn trưng bày một chiếc ô tô cổ nhãn hiệu Austin Westminster. Chiếc xe đã cùng diễu hành và đưa tiễn Hòa Thượng Thích Quảng Đức – Người tự thiêu để chống lại chính quyền Diệm vào năm 1963. Chiếc ô tô Austin Westminster vẫn giữ vẻ đẹp hiện đại, tiện nghi nhưng đã có phần cũ kỹ và hoen gỉ.  

Câu chuyện về lời nguyền xoay quanh chùa Thiên Mụ, Huế

Chùa Thiên Mụ Huế có quá trình hình thành gắn liền với nhiều sự tích thần bí được lưu truyền đến đời nay. Một trong số đó phải kể đến câu chuyện lời nguyền “oán tình duyên”. Trong câu chuyện này kể về một đôi trai gái yêu nhau say đắm nhưng bị gia đình phản đối vì chàng trai nhà nghèo còn cô gái nhà giàu. 

Quá đau khổ khi không thể bên nhau, cả 2 đã cùng nhau gieo mình xuống dòng sông Hương. Tuy nhiên chỉ có chàng trai ra đi, cô gái được cứu sống và chàng trai đem lòng uất hận lập lời nguyền rằng “bất kỳ cặp đôi yêu nhau nào tới đây đều sẽ không có kết cục tốt đẹp”.   

Lưu ý cần biết khi tham quan Chùa Thiên Mụ

Tham quan chùa Thiên Mụ thì du khách nên lưu ý những điều sau để thể hiện sự tôn kính với nơi tâm linh: 

• Chọn lựa trang phục tao nhã, lịch sự, kín đáo, không mặc váy hay quần áo hở hang, quá ngắn.  
• Không nói chuyện hay cười đùa quá lớn tiếng gây ảnh hưởng đến người khác. Đi đứng không chen lấn, giữ trật tự để giữ được sự tôn nghiêm nơi cửa Phật.
• Nên mang theo nước, thức ăn nhẹ để phòng khi sử dụng nhưng nhớ vứt rác đúng nơi quy định nhé.
• Tuyệt đối không nói tục trong khuôn viên nhà chùa gây ảnh hưởng đến không gian linh thiêng.
• Tuân thủ các quy định mà nhà chùa đưa ra cho từng khu vực khi đến tham quan.

Chùa Thiên Mụ Huế là một trong những công trình cổ có nhiều dấu ấn của lịch sử tại Việt Nam. Đây là điểm đến tâm linh với nhiều câu chuyện kỳ bí về sự tích, lời nguyền để chúng ta khám phá. Đừng bỏ lỡ cơ hội chiêm ngưỡng cảnh đẹp bình yên, tĩnh lặng tại ngôi chùa linh thiêng này bạn nhé!