Vì sao người Việt thường đi lễ chùa ngày mùng Một, ngày Rằm?

Với nhiều người Việt, đi lễ chùa ngày mùng một và ngày rằm không chỉ là thói quen tâm linh mà còn là cách khởi đầu tháng mới và nửa tháng với tâm thế an lành. Trong không gian trang nghiêm của chùa chiền, mỗi nén nhang dâng lên là lời cầu nguyện cho gia đình được bình an, công việc thuận lợi và tâm hồn thêm thanh thản. Đây cũng là dịp để mọi người tạm gác lại nhịp sống bận rộn, tìm về chốn tĩnh lặng, nuôi dưỡng niềm tin và lòng hướng thiện.

Nhiều Phật tử phát tâm tu tập bằng cách thắp hương, tụng Kinh và giữ hạnh ăn chay trường hằng ngày. Với một số người, việc thực hành này được duy trì vào những ngày đặc biệt trong tháng âm lịch như mùng 1, mùng 8, 14, 15, 18, 23, 24, 28, 29, 30. Trong những ngày ấy, Phật tử thường phát nguyện kiêng sát sinh, không dùng thịt cá, thay vào đó là dâng hoa tươi, quả lành, phẩm vật thanh tịnh cúng dường Tam Bảo, gieo duyên lành cùng chư Thiên, nguyện cầu sự an ổn và hướng thượng cho chính mình.

Với những ai bận rộn công việc, chưa đủ điều kiện giữ chay trường, thì ít nhất cũng dâng hoa quả, xôi chè, thể hiện tấm lòng thành kính lên Tam Bảo trong ngày mùng 1 và ngày Rằm. Đây không chỉ là một phong tục văn hóa, mà còn là phương tiện nhắc nhở con người quay về nếp sống thiện lành, gieo trồng phúc duyên, nuôi dưỡng tâm từ bi trong đời sống thường nhật.

Đạo Phật có quy định phải đi lễ chùa ngày mùng Một, ngày Rằm không?

Đạo Phật không hề đặt ra quy định cứng nhắc rằng Phật tử phải đến chùa vào mùng Một, ngày Rằm. Tuy vậy, từ bao đời nay, hai ngày này đã trở thành nét đẹp văn hóa tâm linh trong đời sống tín ngưỡng người Việt. Mùng Một là ngày khởi đầu chu kỳ mới, ngày Rằm là khi trăng tròn viên mãn cả hai đều gợi nhắc về sự sinh khởi, viên thành và vô thường của vạn pháp. Chính vì vậy, người con Phật thường chọn thời điểm này để dâng hương, tụng kinh, hành thiện, gieo trồng phúc duyên.

Đi lễ chùa vào mùng Một, ngày Rằm không phải là bổn phận bắt buộc, mà là cơ hội trở về với chính mình: lắng dịu tâm thức, nuôi dưỡng niềm tin Tam Bảo, gieo trồng hạt giống giác ngộ. Mỗi nén hương dâng lên, mỗi lời kinh trì tụng không chỉ là sự bày tỏ lòng thành kính, mà còn là hành trình quán chiếu, nhắc nhở ta sống tỉnh thức, từ bi và hướng thiện trong từng khoảnh khắc đời sống.

Xem thêm: Cách cầu nguyện khi đi chùa và tâm thế chuẩn chỉnh khi đối diện với Phật & Bồ Tát

Cơ sở khoa học của việc đi lễ chùa ngày mùng Một, ngày Rằm

Việc người Việt đi lễ chùa vào mùng Một và ngày Rằm không xuất phát từ sự ràng buộc cứng nhắc của đạo Phật, mà mang nền tảng khoa học và giá trị văn hóa tinh thần. Theo lịch âm, mùng Một là ngày bắt đầu chu kỳ trăng mới, ngày Rằm là lúc trăng tròn viên mãn. Sự vận hành của mặt trăng có ảnh hưởng nhất định đến sinh học, tâm lý và nhịp sống của con người. Đây là thời điểm con người thường dễ hướng nội, dễ quán chiếu và có nhu cầu tìm đến chốn thanh tịnh để cân bằng thân – tâm.

Ở góc nhìn văn hóa Phật giáo, đi lễ chùa ngày mùng Một và ngày Rằm là cơ hội để mỗi người dừng lại giữa guồng quay bận rộn, lắng nghe tâm mình, gieo trồng thiện niệm và phát nguyện tu tập. Không phải để cầu xin may rủi, mà để nuôi dưỡng đời sống tinh thần, sống chậm lại, sống thiện lành hơn. Chính vì thế, đây không chỉ là một tập tục tín ngưỡng, mà còn là một thói quen mang tính trị liệu tinh thần, giúp tâm an, đời sáng.

Tại sao mọi người lại đi lễ chùa ngày mùng Một và ngày Rằm?

Trong đời sống tâm linh của người Việt, việc đi lễ chùa ngày mùng Một và ngày Rằm (15 âm lịch) đã trở thành một nét văn hóa quen thuộc. Nhiều người xem đây là dịp để dâng hương, tụng kinh, phát nguyện tu tập và hướng tâm về điều thiện. Vậy tập tục này có phải là một quy định bắt buộc của đạo Phật hay không, và nó mang ý nghĩa gì dưới góc nhìn khoa học cũng như tinh thần Phật giáo?

Cơ sở khoa học tự nhiên

Theo âm lịch, mùng Một và ngày Rằm là hai thời điểm đặc biệt của chu kỳ Mặt Trăng quay quanh Trái Đất: trăng non và trăng tròn. Lực hấp dẫn giữa Trái Đất và Mặt Trăng trong những ngày này đạt cực đại, gây ra hiện tượng thủy triều mạnh. Với cơ thể con người vốn chứa đến 70–75% là nước – những biến động này cũng ít nhiều ảnh hưởng đến tâm sinh lý.

Một số nghiên cứu ở phương Tây ghi nhận: Vào những ngày trăng tròn, số vụ tai nạn, cấp cứu y tế hay các hành vi bất ổn tâm lý có xu hướng tăng lên. Chính vì thế, các phương pháp dưỡng sinh của Ấn Độ như Yoga từ lâu đã khuyên con người nên dành thời gian nghỉ ngơi, tĩnh tâm, thanh lọc thân tâm trong những ngày trăng mới và trăng tròn, để tránh xao động và bất ổn.

Ý nghĩa trong tinh thần Phật giáo

Trong đạo Phật, Đức Phật không đặt ra quy định bắt buộc rằng Phật tử phải đi chùa vào mùng Một hay ngày Rằm. Đây là tập quán dân gian được hình thành từ sự kết hợp giữa yếu tố tự nhiên (chu kỳ trăng) và nhu cầu tâm linh (tìm sự an ổn trong đời sống).

Tuy nhiên, Phật giáo khuyến khích Phật tử tận dụng những ngày này để tạm gác công việc đời thường, dành thời gian dâng hương, tụng kinh, nghe pháp, ăn chay, làm việc thiện. Việc này không nhằm cầu xin may mắn một cách mê tín, mà là cơ hội để:

• Nuôi dưỡng niềm tin nơi Tam Bảo.

• Quán chiếu vô thường, nhắc nhở bản thân sống tỉnh thức.

• Gieo trồng phước đức bằng việc thực hành thiện hạnh.

• Thanh lọc tâm thức, giảm bớt tham – sân – si trong đời sống thường nhật.

Có thể nói, việc đi lễ chùa ngày mùng Một, ngày Rằm không phải là nghĩa vụ hay quy định cứng nhắc của đạo Phật, mà là một phương tiện thiện lành. Nó vừa có cơ sở khoa học từ ảnh hưởng tự nhiên của Mặt Trăng, vừa mang giá trị tinh thần sâu sắc khi được soi sáng bởi giáo lý Phật pháp.

Quan trọng nhất không nằm ở việc đi chùa bao nhiêu lần, cúng lễ ra sao, mà ở tâm nguyện chân thành, hành động thiện lành và đời sống tỉnh thức trong từng khoảnh khắc. Khi ấy, mỗi ngày đều có thể là mùng Một, ngày Rằm trong tâm của người con Phật.

Mời quý khán giả đón xem và tham khảo thêm nhiều tin tức Phật giáo được cập nhật thường xuyên trên website Bchannel và fanpage TRUYỀN HÌNH AN VIÊN!