Đức Phật dạy về 4 kiểu người ở đời

Chuyện kể rằng, thuở xưa nhân một hôm nọ, Đức Phật Thích Ca gọi tất cả đệ tử của mình đến ngồi xung quanh để nghe Ngài giáo hóa. Ban đầu, Ngài kể về 4 loại ngựa trong nhân gian mà người đời hay sử dụng như sau:

“Loại thứ 1 là loại ngựa thượng phẩm, chúng chạy rất nhanh có khi lên đến cả nghìn dặm một ngày. Ngoài ra, chúng còn rất nghe lời và thông minh, chủ chỉ đưa roi lên là chúng sẽ biết ý, hoặc là chạy hoặc là dừng lại.

Loại thứ 2 là loại ngựa nhất phẩm. Loại này chạy cũng rất nhanh nhưng lại không thông minh lắm, chúng chỉ chạy khi roi của người cưỡi quất trúng thân mình.

Loại thứ 3 là loại ngựa nhị phẩm. Loại này thì tốc độ thường thôi, nhưng đôi khi rất cứng đầu khó thuần hóa. Muốn ra lệnh cho ngựa nhị phẩm chạy, chủ phải điên tiết quất roi thật mạnh.

Loại thứ 4 là loại ngựa tam phẩm, đây là loại kém nhất vì tốc độ đã chậm mà lại rất ngoan cố, thà bị đánh chứ nhất quyết không chạy. Để ngựa tam phẩm nghe lời, người chủ thường phải quất mạnh roi khiến chúng đau thấu xương đến bị thương và rỉ máu thì chúng mới chịu chạy”.

Nghe Phật Thích Ca kể tới đây, các đồ đệ của Ngài dường như vẫn chưa hiểu lắm về hàm ý mà Ngài muốn nhắn nhủ. Biết ý, Ngài thong thả nói tiếp: “Con người sống trên đời cũng được chia ra là 4 kiểu như trên:

Kiểu thứ 1 là người tinh tấn bẩm sinh, thông suốt cuộc đời, biết mình biết ta nên luôn trong tâm thế nỗ lực phấn đấu, không ngừng tiến lên để trở thành một cá nhân được người đời trân trọng.

Kiểu thứ 2 là người có căn cơ thông tuệ nhưng phải tận mắt chứng kiến tính chất vô thường của cõi hồng trần, hoa nở hoa tàn, trăng tròn trăng khuyết,… mới tự giục mình tiến lên, cố gắng từng chút một.

Kiểu thứ 3 là người ngộ tính kém cỏi, họ chỉ tỉnh mộng trần gian và thiện đãi sinh mệnh, hiểu mình hiểu đời khi và chỉ khi bản thân trải qua vài kiếp nạn tai ương thống khổ. Nỗi đau là liều thuốc quý giúp họ đến bến bờ an lạc.

Kiểu thứ 4 là người chấp mê bất ngộ, mãi mãi không chịu quay đầu mà cứ u mê trong giấc mộng không có thật. Để rồi khi bản thân mang nặng nghiệp chướng, bệnh tật đầy mình, trên bờ vực cái chết, họ mới giật mình hối cải. Đáng tiếc, mọi chuyện đã muộn màng.”

Đời người tựa như ánh chớp đêm dông, thoáng qua một chốc là trăm năm đi đến tận cùng. Có những người dành cả đời theo đuổi lợi danh, tình ái, bạc tiền, quyền lực, khi ngoảnh lại thấy tháng ngày đã cạn, lúc ấy thực không khỏi giật mình, bàng hoàng.

Người có ngộ tính tốt, thấu hiểu cuộc sống tạm bợ chốn trần ai, một lòng hướng thượng, trở về với vĩnh hằng sinh mệnh của mình, quả thực không có bao nhiêu. Còn người mê trong chốn tục, chạy theo dục tình, quên cả đường về, chính là nhiều không kể xiết.