Hoàng hậu Mạt Lợi: Hương thơm đức hạnh của người trì giới

Câu chuyện về Hoàng hậu Mạt Lợi

Trong kinh Pháp Cú Thí Dụ có một câu chuyện về hoàng hậu Mạt Lợi nhờ giữ giới rất tinh nghiêm nên được Đức Phật ban cho lời giáo huấn như sau:

Tấm lòng nhân đức, độ lượng của hai Hoàng hậu nhà Trần

“Hương các loài hoa thơm,

Không bay ngược chiều gió.

Nhưng hương người đức hạnh,

Ngược gió khắp tung bay.”

Hoàng hậu Mạt Lợi, một bậc mẫu nghi giữ giới thanh tịnh và kính tin Phật pháp. Nhờ công hạnh tu tập, bà được Đức Phật khen ngợi bằng một lời giáo huấn thâm sâu: hương thơm của hoa dù có ngát đến đâu cũng không thể bay ngược gió, nhưng hương của người đức hạnh thì lan tỏa khắp muôn phương, không gì ngăn được.

Chuyện xưa kể rằng, có một vị đại thương nhân tên là Ba Lợi, trong chuyến vượt biển tìm châu báu, đã gặp một vị thần hiện ra trên mặt nước. Vị thần thử thách trí tuệ của ông bằng cách hỏi: nước trong đại dương nhiều, hay bụm nước trong tay thần nhiều hơn? Ba Lợi đáp: bụm nước trên tay nhiều hơn, bởi vì đúng lúc, đúng thời, nó có thể cứu được một mạng người đang khát. Vị thần nghe vậy rất hoan hỷ, khen ông là người hiểu đạo lý và tặng ông chiếc áo Hương Anh quý giá.

Khi trở về, Ba Lợi dâng áo lên vua Ba-tư-nặc. Vua quyết định sẽ trao tặng chiếc áo quý cho người nào mặc vào trở nên đẹp nhất. Các cung phi thi nhau trang điểm lộng lẫy, chỉ riêng hoàng hậu Mạt Lợi vắng mặt. Khi biết bà đang giữ ngày trai giới, mặc áo trắng đơn sơ nên không đến, vua lấy làm không hài lòng và ra lệnh truyền bà phải có mặt.

Trong tình huống ấy, lòng kiên định và đức hạnh sâu dày của hoàng hậu Mạt Lợi càng tỏa sáng. Bà không vì sắc tướng bên ngoài hay lệnh vua mà buông bỏ giới hạnh của mình. Chính điều đó đã khiến hương của đức hạnh bà lan xa, vượt qua cả giới hạn cung đình, để lại một tấm gương sáng ngời cho hậu thế noi theo.

Hương thơm người trì giới vượt mọi sắc hương trần thế

Sau ba lần được vua truyền triệu, hoàng hậu Mạt Lợi đành phải ra yết kiến. Bà vẫn giữ trọn phẩm hạnh của người tu trai giới, khoác trên mình bộ y phục trắng giản dị – sắc phục mà bà luôn mặc vào những ngày trai tịnh. Giữa hàng trăm cung phi lộng lẫy xiêm y, vẻ đẹp của hoàng hậu không phô trương mà lại càng nổi bật: đoan trang, quý phái và thanh khiết như ánh trăng rằm giữa trời thu. Sự xuất hiện của bà khiến cả hoàng cung như bừng sáng, ai nấy đều thán phục và ngợi khen.

Vua Ba Tư Nặc nhìn thấy hoàng hậu, lấy làm mãn nguyện, bèn hỏi:

– Vì sao hôm nay trẫm thấy ái hậu lại đẹp đến lạ thường?

Hoàng hậu kính cẩn thưa:

– Thần thiếp tự biết mình phúc mỏng nghiệp dày, lại sinh ra làm thân nữ trong cõi đời nhiều khổ não. Kiếp người thì ngắn ngủi, nếu không sớm tu tập, e rằng khó thoát khỏi ba đường ác. Vì thế, thần thiếp luôn nghe theo lời dạy của Đức Thế Tôn, ngày đêm trì giới, tinh cần hành thiện, nguyện mong đời sau được phước lành sâu dày hơn.

Nghe xong, vua cảm phục đạo tâm của bà và ban tặng áo Hương Anh – một báu vật hiếm có. Nhưng hoàng hậu khiêm hạ từ chối:

– Thần thiếp đang trong thời kỳ giữ giới, không tiện khoác vật quý. Xin bệ hạ ban cho người khác xứng đáng hơn.

Nhà vua vẫn nhất quyết:

– Trẫm đã định tặng cho người đẹp nhất, mà người đó không chỉ có nhan sắc mà còn là bậc trì giới, kính Phật, hạnh đức vẹn toàn. Chính vì vậy, hoàng hậu mới là người xứng đáng nhất.

Hoàng hậu bèn thưa:

– Nếu vậy, chi bằng bệ hạ và thần thiếp cùng đem chiếc áo Hương Anh này đến cúng dường Đức Thế Tôn. Nhân dịp ấy, chúng ta cầu thỉnh lời giáo huấn để tăng trưởng phúc đức và trí tuệ.

Vua hoan hỷ đồng ý, cho chuẩn bị xa giá đến tinh xá nơi Phật đang ngự. Cả vua và hoàng hậu đều đỉnh lễ Đức Phật và trình bày tấm lòng dâng hiến chiếc áo báu. Đức Phật từ bi nạp thọ và ban lời dạy:

“Hương của các loài hoa tuy thơm, nhưng không thể bay ngược chiều gió.
Duy chỉ có hương đức hạnh của người trì giới là lan xa khắp mọi nơi, thuận hay nghịch cũng không ngăn được.”

Ngài tiếp lời:

“Nếu đem toàn bộ châu báu trong thiên hạ bố thí, cũng không sánh bằng công đức của một ngày đêm trì trai, giữ giới thanh tịnh. Người nào siêng năng hành thiện, thành tâm cầu đạo, một lòng tiến tu thì đạo quả sớm ngày viên mãn.”

Lời Phật vang vọng như dòng suối cam lồ tưới mát tâm can. Vua, hoàng hậu cùng chư thần trong triều đều hoan hỷ cúi đầu đảnh lễ, nguyện ghi nhớ và thực hành trọn vẹn lời giáo huấn nhiệm mầu ấy trong suốt đời mình.