Hoàng hậu Mạt Lợi: Hương thơm đức hạnh của người trì giới

Hoàng Hậu Mạt Lợi là ai?

Hoàng Hậu Mạt Lợi, trong kinh điển thường gọi là Thắng Man Phu Nhân (Śrīmālādevī), là vợ của vua Ba Tư Nặc (Prasenajit) nước Xá Vệ, một trong những quốc gia hùng mạnh thời Đức Phật còn tại thế. Trong xã hội Ấn Độ cổ đại, phụ nữ thường bị xem nhẹ, ít có cơ hội tham gia vào đời sống tâm linh, nhưng hình ảnh của Hoàng Hậu Mạt Lợi lại trở thành minh chứng cho trí tuệ và công hạnh của người nữ trong Phật giáo Đại thừa.

Sinh ra trong một gia đình có nền tảng tâm linh vững chắc, ngay từ nhỏ bà đã sớm bộc lộ tâm hạnh hiền lương, sống đạo đức và có lòng tin sâu sắc vào Tam Bảo. Sau khi trở thành hoàng hậu, dù sống giữa cung vàng điện ngọc và hưởng đủ vinh hoa phú quý, bà vẫn giữ được phẩm chất thanh tịnh, không để dục lạc thế gian làm vẩn đục tâm hồn. Chính điều này khiến bà nổi bật hơn cả những phi tần, cung nữ trong triều, trở thành tấm gương sáng cho mọi người noi theo.

Trong kinh Thắng Man Sư Tử Hống, Hoàng Hậu Mạt Lợi không chỉ là một nhân vật phụ trong bối cảnh hoàng cung, mà chính là người đứng ra tuyên thuyết những giáo lý thâm sâu của Đại thừa. Bà được Đức Phật khen ngợi vì có tín tâm kiên cố, trí tuệ sáng suốt, hạnh nguyện rộng lớn. Tiếng nói của bà được ví như “sư tử hống”, nghĩa là hùng hồn, chân thật, khiến cho tà kiến không thể chống lại.

Điều đặc biệt, kinh điển đã khắc họa Hoàng Hậu Mạt Lợi như hình ảnh của một cư sĩ tại gia tiêu biểu. Dù không xuất gia, bà vẫn chứng đắc được trí tuệ sâu xa, hộ trì và hoằng dương chính pháp. Đây là điểm nhấn quan trọng, bởi nó khẳng định rằng sự giác ngộ không chỉ dành cho chư Tăng Ni, mà bất kỳ ai, nếu có tín tâm và tinh tấn, đều có thể đạt được.

Có thể nói, Hoàng Hậu Mạt Lợi là hiện thân cho ba phẩm chất cao quý:

• Niềm tin thanh tịnh vào Tam Bảo.

• Trí tuệ kiên định khi thuyết giảng về Như Lai Tạng và Nhất thừa.

• Tâm từ rộng lớn với hạnh nguyện hộ pháp và cứu độ chúng sinh.

Chính vì vậy, bà được tôn xưng là một trong những nữ thánh cư sĩ lỗi lạc trong lịch sử Phật giáo, để lại dấu ấn đặc biệt trong dòng chảy tư tưởng Đại thừa.

Câu chuyện về Hoàng hậu Mạt Lợi

Trong kinh Pháp Cú Thí Dụ có một câu chuyện về hoàng hậu Mạt Lợi nhờ giữ giới rất tinh nghiêm nên được Đức Phật ban cho lời giáo huấn như sau:

Tấm lòng nhân đức, độ lượng của hai Hoàng hậu nhà Trần

“Hương các loài hoa thơm,

Không bay ngược chiều gió.

Nhưng hương người đức hạnh,

Ngược gió khắp tung bay.”

Hoàng hậu Mạt Lợi, một bậc mẫu nghi giữ giới thanh tịnh và kính tin Phật pháp. Nhờ công hạnh tu tập, bà được Đức Phật khen ngợi bằng một lời giáo huấn thâm sâu: hương thơm của hoa dù có ngát đến đâu cũng không thể bay ngược gió, nhưng hương của người đức hạnh thì lan tỏa khắp muôn phương, không gì ngăn được.

Chuyện xưa kể rằng, có một vị đại thương nhân tên là Ba Lợi, trong chuyến vượt biển tìm châu báu, đã gặp một vị thần hiện ra trên mặt nước. Vị thần thử thách trí tuệ của ông bằng cách hỏi: nước trong đại dương nhiều, hay bụm nước trong tay thần nhiều hơn? Ba Lợi đáp: bụm nước trên tay nhiều hơn, bởi vì đúng lúc, đúng thời, nó có thể cứu được một mạng người đang khát. Vị thần nghe vậy rất hoan hỷ, khen ông là người hiểu đạo lý và tặng ông chiếc áo Hương Anh quý giá.

Khi trở về, Ba Lợi dâng áo lên vua Ba-tư-nặc. Vua quyết định sẽ trao tặng chiếc áo quý cho người nào mặc vào trở nên đẹp nhất. Các cung phi thi nhau trang điểm lộng lẫy, chỉ riêng hoàng hậu Mạt Lợi vắng mặt. Khi biết bà đang giữ ngày trai giới, mặc áo trắng đơn sơ nên không đến, vua lấy làm không hài lòng và ra lệnh truyền bà phải có mặt.

Trong tình huống ấy, lòng kiên định và đức hạnh sâu dày của hoàng hậu Mạt Lợi càng tỏa sáng. Bà không vì sắc tướng bên ngoài hay lệnh vua mà buông bỏ giới hạnh của mình. Chính điều đó đã khiến hương của đức hạnh bà lan xa, vượt qua cả giới hạn cung đình, để lại một tấm gương sáng ngời cho hậu thế noi theo.

Hương thơm người trì giới vượt mọi sắc hương trần thế

Sau ba lần được vua truyền triệu, hoàng hậu Mạt Lợi đành phải ra yết kiến. Bà vẫn giữ trọn phẩm hạnh của người tu trai giới, khoác trên mình bộ y phục trắng giản dị – sắc phục mà bà luôn mặc vào những ngày trai tịnh. Giữa hàng trăm cung phi lộng lẫy xiêm y, vẻ đẹp của hoàng hậu không phô trương mà lại càng nổi bật: đoan trang, quý phái và thanh khiết như ánh trăng rằm giữa trời thu. Sự xuất hiện của bà khiến cả hoàng cung như bừng sáng, ai nấy đều thán phục và ngợi khen.

Vua Ba Tư Nặc nhìn thấy hoàng hậu, lấy làm mãn nguyện, bèn hỏi:

– Vì sao hôm nay trẫm thấy ái hậu lại đẹp đến lạ thường?

Hoàng hậu kính cẩn thưa:

– Thần thiếp tự biết mình phúc mỏng nghiệp dày, lại sinh ra làm thân nữ trong cõi đời nhiều khổ não. Kiếp người thì ngắn ngủi, nếu không sớm tu tập, e rằng khó thoát khỏi ba đường ác. Vì thế, thần thiếp luôn nghe theo lời dạy của Đức Thế Tôn, ngày đêm trì giới, tinh cần hành thiện, nguyện mong đời sau được phước lành sâu dày hơn.

Nghe xong, vua cảm phục đạo tâm của bà và ban tặng áo Hương Anh – một báu vật hiếm có. Nhưng hoàng hậu khiêm hạ từ chối:

– Thần thiếp đang trong thời kỳ giữ giới, không tiện khoác vật quý. Xin bệ hạ ban cho người khác xứng đáng hơn.

Nhà vua vẫn nhất quyết:

– Trẫm đã định tặng cho người đẹp nhất, mà người đó không chỉ có nhan sắc mà còn là bậc trì giới, kính Phật, hạnh đức vẹn toàn. Chính vì vậy, hoàng hậu mới là người xứng đáng nhất.

Hoàng hậu Mạt Lợi bèn thưa:

– Nếu vậy, chi bằng bệ hạ và thần thiếp cùng đem chiếc áo Hương Anh này đến cúng dường Đức Thế Tôn. Nhân dịp ấy, chúng ta cầu thỉnh lời giáo huấn để tăng trưởng phúc đức và trí tuệ.

Vua hoan hỷ đồng ý, cho chuẩn bị xa giá đến tinh xá nơi Phật đang ngự. Cả vua và hoàng hậu đều đỉnh lễ Đức Phật và trình bày tấm lòng dâng hiến chiếc áo báu. Đức Phật từ bi nạp thọ và ban lời dạy:

“Hương của các loài hoa tuy thơm, nhưng không thể bay ngược chiều gió.
Duy chỉ có hương đức hạnh của người trì giới là lan xa khắp mọi nơi, thuận hay nghịch cũng không ngăn được.”

Ngài tiếp lời:

“Nếu đem toàn bộ châu báu trong thiên hạ bố thí, cũng không sánh bằng công đức của một ngày đêm trì trai, giữ giới thanh tịnh. Người nào siêng năng hành thiện, thành tâm cầu đạo, một lòng tiến tu thì đạo quả sớm ngày viên mãn.”

Lời Phật vang vọng như dòng suối cam lồ tưới mát tâm can. Vua, hoàng hậu cùng chư thần trong triều đều hoan hỷ cúi đầu đảnh lễ, nguyện ghi nhớ và thực hành trọn vẹn lời giáo huấn nhiệm mầu ấy trong suốt đời mình.

Để cập nhật kiến thức Phật giáo mời Quý độc giả theo dõi website Bchannel.vn hoặc Fanpage Truyền hình An Viên của chúng tôi