Lời di huấn của Cố Đại lão Hòa thượng Thích Phổ Tuệ

Ngày 21 tháng 10 năm 2021, Phật giáo Việt Nam đã mất đi một bậc chân tu vĩ đại, Đại lão Hòa thượng Thích Phổ Tuệ, người đã sống trọn đời để cống hiến cho Đạo Pháp và Dân tộc. Với hơn 105 năm cuộc đời, Ngài đã để lại dấu ấn sâu sắc không chỉ trong lòng tín đồ Phật giáo mà còn trong tâm thức của toàn thể người dân Việt Nam.

Trong suốt hành trình của mình, Ngài đã tham gia vào nhiều Hội đồng biên soạn và dịch thuật, góp phần quan trọng vào việc lưu giữ và phát triển kho tàng tri thức Phật giáo. Một trong những đóng góp nổi bật của Ngài là việc biên soạn các tác phẩm kinh điển, bao gồm Từ điển Phật học, Kinh Bách dụ, và Phật Tổ tam kinh. Những tác phẩm này không chỉ mang giá trị về mặt học thuật mà còn giúp phổ biến tri thức Phật giáo đến với mọi người, từ đó làm sáng tỏ hơn về giáo lý của Đức Phật.

Đại lão Hòa thượng Thích Phổ Tuệ còn được biết đến qua những nỗ lực không mệt mỏi trong việc xuất bản các bộ sách như Bát Nhã dư âm, Đề cương kinh Pháp hoa, Kinh Hoa Nghiêm, Đại Luật và Đại Tạng kinh Việt Nam. Những tác phẩm này không chỉ là tài liệu quý giá cho các thế hệ nghiên cứu Phật học mà còn là nguồn cảm hứng cho những ai tìm kiếm sự an lạc và hiểu biết sâu sắc về cuộc sống.

Cuộc sống hàng ngày của Ngài Hòa thượng cũng là một sự tích đầy ý nghĩa, được truyền tụng trong dân gian. Hình ảnh của Ngài luôn gắn liền với sự giản dị, khiêm nhường và tình thương vô bờ dành cho mọi người. Những câu chuyện về Ngài thường nói về lòng từ bi, trí tuệ sáng suốt và sự tận tụy của Ngài đối với Đạo Pháp. Ngài sống một cuộc đời thanh tịnh, giản đơn nhưng lại đầy ắp yêu thương và sự kính trọng từ mọi người.

Sự ra đi của Đại lão Hòa thượng Thích Phổ Tuệ không chỉ là một mất mát lớn cho Phật giáo Việt Nam mà còn là nỗi đau trong lòng nhiều người. Dù đã về cõi Phật, nhưng những gì Ngài để lại sẽ mãi sống trong trái tim của những ai đã từng biết và yêu quý cụ. Đức Đệ tam Pháp chủ sẽ luôn là hình mẫu của một bậc chân tu, người đã dẫn dắt biết bao thế hệ trên con đường tâm linh.

Lời di huấn của Cố Đại lão Hòa thượng Thích Phổ Tuệ:

1. Chúng tôi thì trước đây vẫn tu pháp môn Tịnh Độ. Chứ còn về Thiền hay là Mật Tông thì cũng có tham học nhưng mà dễ tu nhất là pháp môn Tịnh Độ. Cho nên rằng hầu hết tín đồ theo Phật về các chốn Tổ bây giờ đến đâu cũng lễ A Di Đà Phật. Để giao thiệp chào nhau chứng minh rằng chúng ta không có lúc nào rời A Di Đà Phật, tất cả mọi cử chỉ hành động.
2. Chúng ta cần ghi nhớ rõ Đức Phật A Di Đà là bậc đạo sư khi chúng ta còn mạnh khoẻ muốn tu thì được các Ngài chứng giám, cuối cùng chúng ta từ giã cái thế giới này thì được các Ngài dìu dắt về thế giới Cực Lạc.
3. Tuổi thọ không phải là thước đo giá trị của đời người. Vấn đề là sống để thực hiện sứ mệnh gì, mang lại lợi ích gì cho đời, cho đạo. Ngài Trần Nhân Tông chỉ ở đời có 51 năm, ngài Pháp Loa có 47 năm mà công nghiệp thì bất khả tư nghì. Nhưng đã hỏi, thì tôi cũng khuyên muốn sống lâu trước hết phải sạch sẽ từ thân đến tâm.
4. Bốn mùa, các Tăng trong chùa Giáng đều tự trồng lấy rau ăn mà không phải mua ở bên ngoài. Rau trồng ở đây không bón phân vô cơ, không phun thuốc trừ sâu nên đảm bảo luôn sạch, không có chất độc hại. Hàng ngày phải dưỡng sinh, tập thể dục, luôn vận động thân thể, sinh hoạt điều độ thì có thể hỗ trợ để tăng cường sức khỏe cơ thể.
5. Về tinh thần, cần tu tâm dưỡng tính, tiết chế mọi ham muốn dục vọng, sống trong tinh thần lục hòa thì sẽ tăng được tuổi thọ. Nhưng dù sao, cũng không thể loại trừ được vô thường của sinh lão bệnh tử, vì đó là quy luật của mọi kiếp nhân sinh.
6. Đạo nghĩa Lục hòa vốn là điều căn bản của Phật giáo. Thân hòa cùng ở. Miệng hòa không cãi nhau, ý hòa cùng vui vẻ. Giới hòa cùng tu. Kiến hòa cùng giải thấy biết kiến thức thì chia sẻ cho nhau hiểu. Lợi hòa cùng chia – có của cải, lợi ích thì chia cân nhau không ai tranh tham phần hơn cho mình.
7. Vui với đạo pháp mà quên hết phiền não, xóa bỏ đau khổ cho mình và người khác. Nếu tinh thần lục hòa của Phật giáo mà được đem áp dụng vào đời thì trên từ quốc gia, dưới đến gia đình, khắp nơi đều an lạc vui vầy.
8. Suốt đời tôi chỉ mong được niệm Phật, cầu kinh, không mong cầu danh lợi. Tôi tự thấy mình chưa có công đức gì nhiều đối với Giáo hội, nhưng các vị trong Giáo hội nước ta lại ép, đưa tôi lên ngôi Pháp chủ. Lẽ ra, ngôi vị Pháp chủ chỉ Đức Phật Thích Ca Mâu Ni có đầy đủ phúc đức, trí tuệ nắm giữ.
9. Chùa to cảnh lớn dù sao cũng chỉ là phương tiện, nên không quan trọng trong việc quyết định thành tựu của người tu. Tôi cũng được người ta mời trụ trì một vài ngôi chùa lớn, hoặc những ngôi chùa ở trong nội thành Hà Nội với lời khuyên rằng: Hòa Thượng già rồi, nên ở những ngôi chùa trong thành phố, gần các bệnh viện lớn để tiện theo dõi, chăm sóc sức khỏe. Nhưng tôi từ chối hết. Vì tôi có trách nhiệm phải nối dòng Sơn môn Đa Bảo, duy trì mạng mạch Phật Pháp của Viên Minh pháp hội, nên phải bám trụ chùa Giáng này.
10. Tu là gì? Là sửa chữa những tai hại, sai lầm cho mình và cho người. Việc uống bia rượu, sống xa hoa với người tu hành là không nên. Người xuất gia nếu không dụng công tu tập thì chỉ là người tại gia ở chùa.
11. Kính mong quý vị Tăng Ni nếu thấy mình không có đủ sự tinh tấn tu trì thì nên xả giới hoàn tục, kẻo lâm chung đọa vào ba nẻo ác.
12. Trước đây chưa có Giáo Hội, chỉ có các Sơn môn, tổ đình, ai theo hệ phái nào thì cứ theo đó mà tu. Từng Sơn môn học theo giáo lý của Đức Phật rồi lại truyền dạy cho mọi người theo Kinh, theo Luật, theo Luận. Luật thì nghiêm, Luận thì sáng suốt, Kinh thì thẳng thắn để đưa người tiến hóa.
13. Từ nhiều năm nay tất cả các Sơn môn, các hệ phái Phật giáo nước nhà đã được thống nhất trong một tổ chức Giáo hội Phật giáo Việt Nam. Giáo hội đã đoàn kết được Tăng Ni cả nước để cùng thực hiện các Phật sự lớn không chỉ ở tầm quốc gia mà còn ở cả tầm quốc tế. Tuy vậy, việc duy trì luật lệ trong từng Sơn môn có phần lơi lỏng, đó là nguyên nhân khiến một bộ phận Tăng Ni không được kiềm thúc vào khuôn khổ, xa rời giới luật.
14. Trong Sơn môn chùa Giáng, chúng tôi duy trì luật lệ rất nghiêm, các Tăng không được sống buông thả, xa hoa mà phải luôn tu sửa mình. Tôi cũng luôn dạy các đệ tử không được lạm dụng một bát gạo, một đồng tiền của tín thí thập phương, mà phải tự mình vừa cày cấy làm ăn, vừa truyền bá giáo lý đạo Phật đem lại lợi lạc cho đời.
15. Sau khi tôi theo hầu Phật Tổ thì không được tổ chức tang lễ linh đình, nghi lễ hết sức giản đơn, ngắn ngày theo truyền thống đạo Phật và tổ chức tại chùa Viên Minh. Đề nghị không vòng hoa phúng điếu, không tiểu sử dài dòng, không tiêu tốn thời gian và tổn hại công đức của tăng ni và Phật tử.
16. Nếu quý vị tưởng nhớ tới tôi thì niệm danh hiệu Phật và tụng thời kinh tại trụ xứ của mình hồi hướng công đức cho thế giới hoà bình, nhân sinh an lạc.