Phổ Hiền Bồ Tát là ai? Sự tích, ý nghĩa và hạnh nguyện

Ngài Phổ Hiền Bồ Tát là ai?

Bồ Tát Phổ Hiền tên gọi là Tam-Mạn-Đà Bạt-Đà-La đại diện cho lý đức, định đức, hạnh đức của Bồ Tát nhà Phật. 

Trong truyền thống Phật giáo Bắc Tông, Tây Phương Tam Thánh bao gồm Đức Phật A Di Đà cùng hai vị Bồ Tát thị giả là Quán Thế Âm và Đại Thế Chí, ngự tại cõi Tây Phương Cực Lạc. Trong khi đó, Phật Thích Ca Tam Tông có hai vị thị giả là Bồ Tát Phổ Hiền hầu bên trái và Bồ Tát Văn Thù hầu bên phải. Hình tượng Phổ Hiền Bồ Tát thường được thể hiện với dáng vẻ trang nghiêm, cưỡi voi trắng sáu ngà, hai tay chắp lại, biểu trưng cho trí huệ và hạnh nguyện rộng lớn.

Bồ Tát Văn Thù tượng trưng cho trí tuệ và chứng đắc, nắm giữ trí đức và chứng đức của chư Phật, trong khi Bồ Tát Phổ Hiền đại diện cho lý, định và hạnh, thể hiện lý đức, định đức và hạnh đức viên mãn. Cả hai vị bản tôn cùng với Đức Phật Tỳ Lô Giá Na tạo thành Hoa Nghiêm Tam Thánh, biểu trưng cho sự hợp nhất giữa trí, định và hạnh trong con đường tu tập giác ngộ.

Sự tích Bồ Tát Phổ Hiền 

Theo kinh điển, khi chưa xuất gia, Ngài là hoàng tử thứ tư của vua Vô Tránh Niệm, tên Năng-đà-nô. Danh hiệu Phổ Hiền lần đầu tiên xuất hiện trong kinh Mạn Đà La Bồ Tát, sau đó trở nên phổ biến trong các kinh Hoa Nghiêm, Pháp Hoa. Trong kinh Diệu Pháp Liên Hoa, phẩm thứ 28 – Phổ Hiền Bồ Tát Khuyến Phát – Ngài phát nguyện hộ trì những ai thọ trì Kinh Pháp Hoa, bảo vệ họ khỏi mọi chướng ngại. Ngài cũng dạy rằng, nếu chúng sinh nghe danh hiệu, chiêm bái, chạm vào hình tượng, hay thậm chí nằm mộng thấy Ngài, tâm họ sẽ trở nên thanh tịnh, không còn thối chuyển trên con đường tu học.

Tại Việt Nam, hằng năm, Phật tử cử hành lễ vía đản sinh của Ngài vào ngày 21 tháng Hai âm lịch và lễ vía thành đạo vào ngày 23 tháng Tư âm lịch, thể hiện lòng tôn kính và noi theo hạnh nguyện cao cả của Bồ Tát Phổ Hiền.

Cách niệm danh hiệu Bồ Tát Phổ Hiền

Niệm danh hiệu Phổ Hiền Bồ Tát mang ý nghĩa vô cùng linh thiêng. Câu niệm này có ý nghĩa biểu tượng cho khát vọng mạnh mẽ về việc thức tỉnh để hiểu rõ bản chất  sự vật, sự việc. 

Hơn nữa, thực hiện niệm danh hiệu của ngài cần có sự tĩnh tâm, hiểu rõ các hạnh nguyện của Ngài, Nuôi lớn tâm từ mỗi ngày để việc thực hiện hiệu quả hơn. Thần chú Phổ Hiền Bồ Tát có phiên bản ngắn là “Samaya Sapayo”.

Xem thêm: Kiến thức Phật giáo

Ý nghĩa danh hiệu Bồ Tát Phổ Hiền 

Danh hiệu Phổ Hiền Bồ Tát có ý nghĩa như sau:

• Phổ Hiền dịch âm là Tam-mạn-đà Bạt-đà-la, hoặc Tam-mạn-đà Bạt-đà
• Phổ là biến khắp
• Hiền là Đẳng Giác Bồ-tát

Theo kinh Pháp Hoa, Ngài là vị Bồ Tát ở quốc độ của Phật Bảo Oai Đức Thượng Vương Như Lai khi nghe thuyết kinh Pháp Hoa đã lãnh đạo 500 vị Đại Bồ Tát đến phát tâm hộ trì chánh pháp của Đức Phật Thích Ca.

Phổ Hiền Bồ Tát là một trong hai vị Đại Bồ Tát luôn đồng hành bên Đức Phật Thích Ca để truyền bá giáo pháp, dẫn dắt chúng sinh trên con đường giác ngộ. Ngài cưỡi voi trắng sáu ngà, biểu tượng cho “Lục Độ Ba La Mật” – sáu pháp tu căn bản giúp hành giả vượt qua bể khổ, đạt đến trí tuệ và giải thoát. Hình ảnh voi sáu ngà không chỉ thể hiện sức mạnh của sự tinh tấn mà còn nhấn mạnh tinh thần phụng sự rộng lớn của Ngài đối với muôn loài.

Tên của Ngài mang ý nghĩa sâu xa: “Phổ” là phổ biến khắp nơi, “Hiền” là bậc giác ngộ viên mãn. Điều này thể hiện rằng Phổ Hiền Bồ Tát có thể thị hiện khắp mọi cõi, tùy theo căn duyên của chúng sinh mà hóa độ, dìu dắt họ thoát khỏi vô minh và khổ não. Ngài là một trong Tứ Đại Bồ Tát, biểu trưng cho hạnh nguyện bao la và trí tuệ vô biên, luôn khuyến khích con người rèn luyện đức hạnh, hướng về chân lý.

Hình tượng Phổ Hiền Bồ Tát thường được tạc với dung mạo hiền hòa, đoan nghiêm, tay nâng bông sen, thể hiện sự thanh tịnh và cao quý. Ngài là ánh sáng của từ bi, là bậc hộ trì cho những ai thành tâm tu tập, giúp họ chuyển hóa khổ đau thành an vui, vượt qua chướng ngại trên con đường sự nghiệp, gia đạo và tâm linh.

Thờ kính Ngài không chỉ là một nghi lễ mà còn là lời nhắc nhở chúng ta tự soi lại bản thân, buông bỏ những chấp niệm ích kỷ, thực hành hạnh nguyện vị tha. Khi học theo gương Ngài, chúng ta sẽ dần thoát khỏi những ràng buộc của tham – sân – si, từ đó tìm thấy sự bình yên và giải thoát đích thực trong cuộc sống. Chỉ khi tâm hồn rộng mở, lòng từ bi lan tỏa, chúng ta mới có thể vượt qua biển khổ, hướng đến bờ giác ngộ và an lạc viên mãn.

Hình ảnh Phổ Hiền Bồ Tát phúc hậu, tôn nghiêm, có nhiều trang sức mang ý nghĩa cho sự từ bi, cứu khổ, giúp bạn gặp dữ hóa lành, thịnh vượng công danh, tài lộc.

Hình tượng Phổ Hiền Bồ Tát

Bồ Tát Phổ Hiền có thân hình với màu xanh đậm, màu sáng biểu thị cho tính không của hình dáng. Ngài xuất hiện với hình tượng đang cưỡi con voi trắng 6 ngà đại diện cho sức mạnh vượt qua mọi khó khăn. 

Đồng thời 6 ngà voi đó cũng đại diện cho 6 hoàn thiện để giác ngộ và đem đến lợi ích cho chúng sanh. Vũ khí của Ngài thể hiện cho sự chiến thắng sáu giác quan. Pháp khí là viên ngọc quý được Ngài cầm ở tay trái, hoặc trên bông hoa sen mà Ngài cầm bên tay phải là một viên ngọc. Trong hình ảnh khác, Ngài cầm một cuộn giấy hoặc Vajra Chu trong tay trái.

Bồ Tát Phổ Hiền cưỡi voi trắng sáu ngà, biểu trưng cho đại hạnh rộng lớn, dẫn dắt chúng sinh vượt qua bến mê để đến bờ giác ngộ. Hình tượng voi sáu ngà mang ý nghĩa sâu sắc, đại diện cho Lục Độ Ba La Mật: Bố thí, Trì giới, Tinh tấn, Nhẫn nhục, Thiền định và Trí tuệ những phương tiện vi diệu đưa chúng sinh thoát khỏi biển khổ luân hồi.

Ngài được ví như người chèo con thuyền Bát Nhã giữa đại dương sinh tử với mái chèo bố thí mở đường, cánh buồm tinh tấn làm động lực, mục tiêu thiền định soi sáng phương hướng, và bánh lái trí tuệ dẫn dắt vững vàng. Dù chúng sinh vô lượng, khổ đau vô biên, Ngài vẫn không ngơi nghỉ, nguyện tận độ hết thảy, kiên trì giáo hóa từ đời này sang đời khác, bất chấp bao nhiêu phong ba bão táp của thế gian.

10 hạnh nguyện của Bồ Tát Phổ Hiền

Theo tương truyền, Phật Phổ Hiền Bồ Tát có hạnh nguyện đại diện cho phương tiện lớn lao và vĩ đại. Mỗi người nên dùng trí tuệ để nhìn nhận vào chân lý, gạt bỏ vô minh để giác ngộ được như Đức Phật. Chúng ta cần noi theo hạnh nguyện của Ngài để loại bỏ sự ích kỷ hẹp hòi trong con người.

Cụ thể 10 hạnh nguyện lớn lao của ngài như sau: 

1. Lễ Kính Chư Phật: Mang ý nghĩa là tin vào mười phương chư Phật và tự thanh lọc 3 nghiệp thân, khẩu, ý để đảnh lễ kính chư Phật.
2. Xưng Tán Như Lai: Nguyện chỉ dùng âm thanh tuyên thuyết công đức thâm sâu của chư Như Lai.
3. Quảng Tu Cúng Dường: Dùng thêm các pháp khác để cúng dường như tu hành, cứu khổ, hành Bồ Tát hạnh không…
4. Sám Hối Nghiệp Chướng: Lời nguyện tịnh hóa 3 nghiệp tham – sân – si từ kiếp trước cho đến bây giờ. Qua lời thề để nhận lỗi về tất cả và không lặp lại   trải nghiệm tồi tệ trên.
5. Tùy Hỷ Công Đức: Nội dung hoan hỷ tán thán thiện pháp và công đức tất cả chư Phật. Tất cả công đức của chư Bồ Tát, Thanh Văn, Duyên Giác hay công đức của bốn chúng sinh…
6. Thỉnh Chuyển Pháp Luân: Thận trọng và cung kính trong mọi lời nói, hành động và suy nghĩ. Kèm theo đó là việc sử dụng các pháp khác nhau để thỉnh chư Phật thuyết pháp.
7. Thỉnh Phật Trụ Thế: Lời nguyện khuyên mọi chư Phật, Bồ Tát, Thanh Văn, Duyên Giác vì lợi ích của chúng sinh mà thôi nhập Niết Bàn.
8. Thường Tùy Phật Học: Phật giáo không phải là tôn giáo để thuyết giảng, để thờ phụng. Thay vào đó chúng ta phải thể hiện trực tiếp qua từng lời nói, giọng nói, hành động, uy nghiêm và đầy từ bi.
9. Hằng thuận chúng sinh: Chúng sinh đã sống trong dục vọng từ vô thủy nên các vị Bồ Tát tu theo Phật cần nương vào dục lạc của chúng sinh để giáo hóa.
10. Phổ giai hồi hướng: Ý nghĩa là truyền công hạnh với lòng biết ơn đến tất cả. Đồng thời là chính là sự khiêm nhường, chia sẻ niềm vui cùng mọi người.

Câu hỏi về Bồ Tát Phổ Hiền

Bồ Tát Phổ Hiền là nam hay nữ?

Phổ Hiền Bồ Tát đã trải qua hằng hà sa số kiếp để trở thành Phật. Trong đó có những kiếp Ngài hiện thân là nam, kiếp khác lại là nữ hiện thân. Theo Phật giáo thì đấng tu tập đã Giác Ngộ sẽ không có sự phân biệt nam nữ.

Nam mô Bồ Tát Phổ Hiền có tác dụng gì?

Câu niệm nam mô Phổ Hiền Bồ Tát có ý nghĩa biểu tượng cho khát vọng thức tỉnh để hiểu rõ bản chất của mọi sự vật, sự việc. Từ đó chúng ta có thể nhìn thấy chân  lý tưởng để tránh xa sự ảo mộng, vô vọng. Nhờ đó mỗi người có thể giác ngộ bản thân để thuận lợi trong công việc, cuộc sống hạnh phúc hơn.

Phổ Hiền Bồ Tát là ai và sự tích như thế nào đã được mô tả rõ ràng ở nội dung trên. Đây là một trong các vị Bồ Tát được nhiều người kính trọng, thờ cúng và tụng niệm danh hiệu để có được cuộc sống bình an, hạnh phúc, loại bỏ ảo tưởng vô vọng.