Tứ Động Tâm – Bốn Thánh tích nổi tiếng và linh thiêng nhất của Phật giáo

Tứ Động Tâm – bốn thánh địa thiêng liêng gắn liền với cuộc đời Đức Phật Thích Ca Mâu Ni không chỉ là điểm đến hành hương của hàng triệu Phật tử trên khắp thế giới, mà còn là nơi lưu dấu những khoảnh khắc quan trọng nhất trong hành trình giác ngộ của Ngài. Gồm Lumbini (nơi đản sinh), Bodh Gaya (nơi giác ngộ), Sarnath (nơi thuyết pháp đầu tiên) và Kushinagar (nơi nhập Niết Bàn), Tứ Động Tâm là biểu tượng thiêng liêng của đức tin, trí tuệ và lòng từ bi trong đạo Phật  nơi mà mỗi bước chân hành hương là một bước tiến về phía tâm linh sâu lắng và tỉnh thức.

Lumbini – Nơi đức Phật đản sanh

Lumbini là một trong bốn nơi quan trọng gắn liền với cuộc đời nơi trần thế của Đức Phật Thích Ca, nằm dưới chân dãy núi Himalaya, cách kinh thành Ca Tỳ La Vệ xưa 25km về phía đông. Kinh thành này là nơi Đức Phật Thích Ca đã sống đến năm ngài 29 tuổi. Lumbini có một số ngôi chùa, đền thờ trong đó có đền thờ Hoàng hậu Mada. Ngoài ra tại đây còn có hồ Puskarini và hồ Holy, nơi mà hoàng hậu Mada đã làm lễ nhúng nước trước khi Đức Phật ra đời.

Truyền thuyết ghi lại rằng khi mới sinh ra Đức Phật đã đứng vững thăng bằng trên hai chân, mặt hướng về phía Bắc đi bảy bước, mỗi bước đi của Đức Phật đều được đỡ bởi một tòa sen phía dưới. Ngoài ra, Lumbini còn lưu giữ được một phần của cung điện Ca Tỳ La Vệ xưa. Vào thời kỳ Đức Phật Thích Ca còn ở trần thế, Lumbini là một khu vườn xinh đẹp đầy màu xanh nằm giữa Ca Tỳ La Vệ và Devadaha. Hoàng hậu Mada đã hạ sinh thái tử Tất Đạt Đa tại đây khi đang trên đường trở về nhà cha mẹ để để sinh con đầu lòng theo tục lệ truyền thống của Ấn Độ thời kỳ đó.

Bodh Gaya – Nơi Đức Phật thành đạo

Bodh Gaya được xem là đệ nhất thánh tích Phật giáo, đồng thời cũng là trung tâm Phật giáo lớn nhất ở Ấn Độ và là nơi Đức Phật thành đạo. Hằng năm tín đồ Phật giáo ở Ấn Độ và khắp thế giới lũ lượt hành hương về đây để chiêm ngưỡng cây bồ đề nơi Đức Phật ngồi thiền định, đông nhất là vào các ngày lễ truyền thống của Phật giáo. Tâm điểm thu hút khách hành hương ở Bodh Gaya là đền Mahabodhi hay còn gọi là tháp Đại Giác, xây bên cạnh cây bồ đề. Đền cao 52m, bốn mặt tháp được chạm trổ rất tinh vi. Phía trước đền là một tảng đá to hình tròn linh thiêng, trên mặt đá có hai dấu chân to tướng của Đức Phật. Bên trong là pho tượng Phật mạ vàng.

Nơi đây còn nổi tiếng với cây bồ đề linh thiêng – nơi Đức Phật đã ngồi thiền và đắc đạo. Theo truyền thuyết thì cây bồ đề này mọc lên đúng vào ngày thái tử Sidharta ra đời, cây bồ đề đã nhiều lần bị chặt phá và mọc lại. Cây bồ đề hiện nay được chiết ra từ cây bồ đề ở Srilanca vốn là một nhánh của cây nguyên thủy được đưa sang trồng ở Srilanca từ thế kỷ thứ 3 trước Công nguyên. Tại Bodh Gaya còn có một trung tâm Phật giáo của người Việt có tên là Viên Giác Bồ đề Đạo tràng. Ở đây cũng có tụng kinh niệm Phật (nhưng không phải chùa), là trung tâm đón tiếp Phật tử các nơi về hành hương.

Sarnath – Nơi Đức Phật chuyển pháp luân lần đầu

Tọa lạc tại Mulaghandakuti Vihar, thuộc huyện Varanasi, bang Uttar Pradesh, Ấn Độ, Sarnath là một trong những thánh địa linh thiêng bậc nhất của Phật giáo toàn cầu. Đây chính là nơi Đức Phật Thích Ca Mâu Ni đã truyền giảng bài pháp đầu tiên sau khi chứng đắc giác ngộ, khởi đầu cho bánh xe Chánh pháp chuyển vận. Không chỉ là vùng đất khởi nguyên của giáo lý từ bi và trí tuệ, Sarnath còn là biểu tượng sống động của sự hồi sinh tinh thần – nơi Phật pháp được nuôi dưỡng và lan tỏa qua dòng chảy lịch sử.

Dù trải qua bao biến động thăng trầm, Sarnath vẫn giữ được vẻ tĩnh lặng thiêng liêng, là nơi hội tụ năng lượng tâm linh sâu sắc và lòng tôn kính thuần khiết. Việc tôn trí vĩnh viễn Xá lợi Đức Phật tại đây không chỉ là một sự kiện trọng đại, mà còn là minh chứng cho sự trường tồn của Chánh pháp giữa lòng nhân loại.

Kushinagar – Nơi Đức Phật nhập Niết Bàn

Vào mùa an cư cuối cùng tại Vaishali, đức Phật tuyên bố rằng ngài sẽ nhập niết-bàn vô dư tại Kushinagar khi ngài tròn 80 tuổi, hoàn tất sứ mệnh truyền bá chân lý và đạo đức, khải mê, khai ngộ, giúp nhiều người giác ngộ, giải thoát. Giữa rừng cây Ta-la, bên bờ sông Hiranyavati thuộc Kushinagar, đức Phật nằm nghiêng bên phải, chân trái áp lên chân phải, trong tư thế chánh niệm, làm chủ toàn thân, rồi nhắc nhở: “Này các đệ tử, tất cả pháp hữu vi đều vô thường. Hãy tinh tấn, chớ đừng buông lung”. Nói xong, đức Phật nhập vào thiền định và vô dư niết-bàn.

Nơi đức Phật nhập Niết Bàn, Kushinagar đã trở thành một trong bốn thánh tích thiêng liêng nhất của Phật giáo (Lumbini, Bodhgaya, Sarnath và Kushinagar). Khi hành hương, chiêm bái bốn thánh tích (Tứ động tâm) trên miền đất Phật Ấn Độ thiêng liêng, có lẽ Kushinagar là thánh tích để lại trong người hành hương những ấn tượng bùi ngùi và xúc động nhất. Nếu như Lumbini (Lâm tỳ ni), nơi nhơn thiên và muôn vật hoan ca chào đón sự đản sanh của đấng Từ phụ, thì Kushinagar (Câu thi na) là nơi trời người và muôn vật rơi lệ u buồn, tiễn biệt đấng Thiên nhơn sư. Nếu Bodhgaya (Bồ đề đạo tràng) là đạo tràng thiêng liêng, nơi bừng tỏa ánh sáng giác ngộ của đức Phật Thích Ca, thì Kushinagar là nơi ánh đạo huy hoàng của Ngài đã tắt lịm. Nếu Sarnath (vườn Lộc Uyển) là thánh tích thiêng liêng, nơi khơi nguồn của dòng pháp giải thoát, thì Kushinagar là nơi khô cạn chấm dứt suối nguồn giải thoát đang tuôn chảy từ kim khẩu của bậc Đạo sư.

Tứ Động Tâm không chỉ là những dấu tích lịch sử, mà còn là hành trình tâm linh dẫn con người trở về với chính mình nơi để tỉnh thức, yêu thương và giác ngộ. Dù ở đâu, khi hướng về bốn thánh địa ấy bằng lòng thành kính, mỗi người đều có thể tìm thấy ánh sáng từ bi trong chính tâm hồn mình.