Ý nghĩa thực sự của ngày Tết Trung Thu theo góc nhìn Phật giáo

Vậy ý nghĩa tết Trung thu theo góc nhìn từ Phật giáo sẽ như thế nào? Hãy cùng Bchannel tìm hiểu qua bài viết này nhé!

Nguồn gốc Tết Trung thu

Tết Trung thu là một trong những ngày lễ quan trọng đối với  một số nước châu Á như Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Triều Tiên, Việt Nam,…  Và được diễn ra vào ngày 15 tháng 8 âm lịch hằng năm, đây được coi là ngày trăng tròn sáng nhất trong năm. 

Ở Việt Nam, Tết Trung thu có nguồn gốc từ nền văn minh nông nghiệp lúa nước. Thời điểm rằm tháng Tám là lúc tiết trời mát mẻ, mùa màng thu hoạch xong, người dân tổ chức lễ hội, vui chơi và cầu mong mưa thuận gió hòa, mùa sau bội thu.

Theo các nhà khảo cổ học, từ thời nhà Lý, văn bia chùa Đọi (năm 1121) đã ghi chép về việc tổ chức Tết Trung thu tại kinh thành Thăng Long với các hoạt động múa rối nước, rước đèn, đua thuyền.Vào thời Lê Trịnh, Tết Trung thu được tổ chức xa hoa và thịnh vượng tại phủ Chúa, với các trò chơi dân gian như rước đèn, múa lân, hát Trống Quân, và rước đèn ông sao, đèn cù. Các hoạt động này bao gồm trẻ em rước đèn, chơi kéo co, và người lớn cúng bái tổ tiên, biếu quà Tết, và tham gia các trò vui chơi như múa rồng

Dân gian Việt Nam lan truyền câu chuyện cổ tích lý giải nguồn gốc Tết Trung thu qua truyền thuyết chú Cuội ngồi dưới gốc cây đa trên cung trăng. Hình ảnh này gắn liền với trăng rằm tháng Tám, khiến lễ hội phá cỗ, trông trăng càng thêm gần gũi và trở thành biểu tượng quen thuộc của ngày Tết.

Ở Trung Quốc, Tết Trung thu gắn với truyền thuyết Hậu Nghệ và Hằng Nga. Sau khi Hằng Nga uống tiên đan và bay lên cung trăng, Hậu Nghệ hằng năm đều bày lễ cúng vào đêm trăng sáng nhất để tưởng nhớ vợ. Ngoài ra, còn có câu chuyện vua Đường Huyền Tông vì thương nhớ Quý phi Dương Ngọc Hoàn, đã chọn ngày rằm tháng Tám để tưởng niệm và mở hội vui chơi, ngắm trăng.

Trải qua nhiều thế kỷ, Tết Trung thu đã trở thành nét đẹp văn hóa đặc sắc. Không chỉ là ngày hội của trẻ em, rước đèn, múa lân, phá cỗ, mà còn là dịp để gia đình đoàn viên, sum họp và gìn giữ truyền thống tốt đẹp của dân tộc.

>>> Xem thêm: Mâm cỗ Trung thu có gì? Ý nghĩa và cách bày trí hợp mắt

Ý nghĩa Tết Trung thu theo góc nhìn Phật giáo

Theo quan niệm dân gian, Trung thu là tết đoàn viên hay tết cho thiếu nhi. Vào ngày Rằm tháng 8, khi mọi gia đình đều tề tựu sum vầy, trẻ em được mua tặng đồ chơi, bánh kẹo, xem múa lân, phá cỗ,…Trung thu với người dân là một lễ hội chỉ có một trong năm, nhưng với người Phật tử, ngày Tết này còn mang nhiều ý nghĩa hơn thế. 

Theo quan niệm Phật giáo của người phương Đông, cứ rằm tháng 8 trăng tròn, tất cả mọi người cùng nhau sum họp phá cỗ trông trăng, tế bái Nguyệt Thần – tức Nguyệt Quang Biến Chiếu Bồ Tát. Đây là vị Bồ Tát ngự tại mặt trăng, biểu thị cho ánh sáng mặt trăng vào ban đêm, soi sáng giúp chúng sinh nhìn thấu những u mê trên con đường giác ngộ. 

Theo lịch Phật, rằm tháng 8 hàng năm không chỉ là Tết Trung thu, mà còn được xem là ngày bản sinh Nguyệt Quang Bồ Tát. Do đó, bên cạnh những hoạt động vui chơi mùa lễ hội, Phật tử nói riêng và những người có tâm hướng Phật sẽ tổ chức cả những nghi thức như ăn chay, phóng sinh, thành kính tụng niệm, làm việc thiện để tâm hồn lắng lại với ánh trăng, hướng về Nguyệt Quang Bồ Tát.

Đối với Phật giáo, mỗi ngày rằm lại mang một ý nghĩa đặc biệt riêng. Nếu vào rằm tháng 6 người ta đặt nặng việc báo ơn tổ quốc, rằm tháng 7 chú trọng vào báo hiếu ơn nghĩa mẹ cha, thì rằm tháng 8 lại là dịp để mỗi người tri ân công lao đất trời. Nhưng nhìn chung, tất cả đều hướng con người về với “Tứ trọng ân” – Tinh thần báo ân đầy ý nghĩa, sâu sắc và trọn vẹn của Phật giáo. 

Hiểu về ý nghĩa trong Phật giáo của ngày Tết Trung thu để đón tết đoàn viên trọn vẹn. Đâu là những điều người Phật tử nên làm trong ngày Trung thu? Mời Quý khán giả lắng nghe chia sẻ của Thượng toạ Thích Tâm Thuần trong chương trình Dưới Bóng Bồ Đề số 54:

Chương trình “Dưới Bóng Bồ Đề” chia sẻ nét đẹp về giá trị cuộc sống, văn hóa, Phật giáo. Mỗi tập, quý khán giả sẽ được khám phá những thông tin thú vị trong cuộc sống để từ đó đúc kết ra nhiều bài học giá trị đạo đức mang tính nhân văn. Chương trình phát sóng lúc 20h35 thứ 7 hằng tuần trên Truyền hình Bchannel – BTV9. Quý vị cũng có thể đón xem các tập của chương trình trên kênh YouTube Phật Giáo Căn Bản.