Khai bút là gì? Nguồn gốc, ý nghĩa và viết khai bút đầu năm

Khai bút là gì? 

Chúng ta đã biết, khai bút đầu năm là phong tục quen thuộc diễn ra vào ngày Tết Nguyên Đán của người dân Việt. Tục lệ này mang ý nghĩa kế thừa và giáo dục thế hệ mai sau về tinh thần hiếu học của người đi trước.

Lựa chọn khai bút vào đầu năm mới để cầu mong mọi việc suôn sẻ, bình an và hanh thông. Đây cũng là cách để tôn trọng sự nghiệp học hành, công việc của mỗi người.

Ngày xưa, những ông đồ sẽ viết các câu đối đỏ với nét chữ “rồng bay phượng múa” vào dịp Tết. Người dân sẽ chọn mua câu đối để treo trước nhà nhằm cầu bình an, tài lộc.  

Ngày nay, việc khai bút đầu xuân không phức tạp và trang trọng như xưa nhưng vẫn được nhiều người thực hiện. Mọi người khai bút để thể hiện sự tôn trọng với tiếng Việt, con chữ, người nhận chữ và sự nghiệp học hành, công việc.

Nguồn gốc khai bút đầu năm

Tục lệ khai bút đầu xuân đã có từ rất lâu, khoảng đầu thế kỷ thứ 13 vào thời nhà Lý – Trần. Đặc biệt, phong tục này còn gắn liền với nhà giáo Chu Văn An được nhiều học trò kính trọng. 

Nhà giáo Chu Văn An đã đậu Thái học sinh nhưng ông không nhận chức mà ở lại vùng đất Chí Linh, tỉnh Hải Dương để dạy học. Mỗi năm, đến dịp ngày Tết khi học trò đến thăm thì ông sẽ tự tay viết chữ dành tặng cho họ. Chính vì thế mà nguồn gốc tục lệ khai bút này đã ra đời và lưu truyền đến ngày nay.

Ý nghĩa của khai bút đầu năm

Khai bút đầu xuân được xem là nét đẹp trong văn hóa người dân Việt Nam. Vào ngày đầu năm mới, các vị học sĩ, học giả sẽ đốt lư trầm trên bàn và thảo ra những nét chữ đầu tiên. Họ sẽ viết các câu đối hay chữ An, Lộc, Phúc, Thọ, Tín,… tùy theo.

Việc khai bút với những nét chữ đẹp, câu từ hay chính là lời cầu chúc mọi sự hanh thông, trọn vẹn vào ngày đầu năm mới. Đây cũng là truyền thống thể hiện tinh thần tôn sư trọng đạo, cầu cho năm mới với nhiều thành tích tốt. 

Khai bút gắn liền với nét đẹp tâm hồn và tri thức và được nhân rộng trong nhiều tầng lớp xã hội. Tục lệ này không đòi hỏi nghi thức quá cầu kỳ nà cần chúng ta bỏ ra ít tâm sức để thể hiện tấm lòng. 

Tóm lại, khai bút mang ý nghĩa văn hóa to lớn, được nhiều người lưu truyền cho con cháu. Thực hiện tục lệ này giúp chúng ta thêm yêu nét chữ Tiếng Việt, ngôn ngữ dân tộc và tinh thần hiếu học, tôn sư trọng đạo.

Thủ tục để được khai bút đầu năm

Đối với những người coi trọng việc khai bút đầu xuân thì việc chuẩn bị thủ tục thực hiện là điều cần thiết. Trong đó, những thứ cơ bản chúng ta cần tiến hành để khai bút như:  

• Ăn mặc trang phục chỉnh tề, nghiêm túc, sạch sẽ trước khi thực hiện khai bút.
• Chuẩn bị bút viết chữ đẹp, bút máy và cần kiểm tra bút kỹ lưỡng tránh các sự cố hư hỏng, hết mực. Việc bút không thể viết hay nét đứt gãy sẽ dự đoán những xui xẻo cho bạn trong năm mới.
• Chuẩn bị tờ giấy trắng, quyển vở, quyển sổ để bạn viết những điều ý nghĩa giữ làm kỷ niệm hay dành tặng người thân.
• Ngồi ngay ngắn vào bàn và suy nghĩ những điều hay để mình sẵn sàng viết. Bạn nên có tư thế đúng khi ngồi để thể hiện sự trân trọng những câu chữ mình định viết.
• Thực hiện viết nắn nót, viết cẩn thận từng câu từ khi khai bút đầu xuân. Bạn có thể viết nhiều hay ít đều được, nhưng phải hoàn thành trọn vẹn nội dung theo như ý ban đầu. 
• Chúng ta có thể luyện viết trước vào những ngày cuối năm để việc khai bút diễn ra suôn sẻ, chỉn chu nhất. 

Khai bút đầu năm 2024 nên viết gì?

Khai bút nên viết gì là thắc mắc của khá nhiều bạn đọc hiện nay. Thông thường, khi khai bút đầu năm bạn có thể viết câu chúc Tết, câu đối, câu thơ hay danh ngôn ý nghĩa. Những lời viết thể hiện tâm tư, ước nguyện về năm  mới thành công, bình an. Dưới đây là một số gợi ý dành cho bạn khi khai bút: 

Câu đối đầu năm

Một số câu đối mà bạn có thể tham khảo để khai bút đầu năm như sau:

• Lộc rộ mai vàng, xuân an yên – Đời vui, sức khỏe, tết an lành 
• Người thêm tuổi mới là thêm thọ – Xuân khắp nơi nơi, phúc khắp nhà 
• Già trẻ trai gái đều thích Tết – Cỏ cây hoa lá cũng mừng xuân 
• Phúc Lộc Thọ cùng soi sáng – Thiên Địa Nhân cùng tạo mùa xuân 
• Mai đào nở rộ chào năm mới – Cây lá khoe sắc đón xuân sang 
• Cạn ly chào mừng xuân đến – Nâng cốc chúc một năm phát tài 
• Phúc như lưu thủy – Thọ tỷ bất lão tùng.
• Hoan hỷ nhà nhà – Tiền vô tỷ tỷ
• Xuân sang hạnh phúc – Tinh thần an nhiên 
• Sức khỏe thịnh an – Công danh hưng thịnh 
• Tiền vào như nước – Tiền ra như giọt cà phê

Câu chúc đầu năm

Nếu bạn đang phân vân không biết khai bút nên viết gì thì gợi ý tiếp theo chính là những câu chúc Tết. Cụ thể, một số câu chúc đầu năm ý nghĩa để bạn có thể chọn khai bút gửi tặng người thân, bạn bè như sau:

• Phúc lộc an khang
• Đại phú đại quý
• Phát tài phát lộc
• Lộc tài vượng tiến
• Vạn sự như ý
• An khang thịnh vượng

Thơ đầu năm

Những câu thơ vào đầu năm mới cũng là lựa chọn thích hợp để bạn khai bút đầu xuân. Ví dụ như sau: 

• Năm mới đến chúc cả nhà sức khỏe

Chúc mọi người trẻ mãi không già

Chúc ông bà bố mẹ luôn tươi vui

Chúc thế giới ngập tràn hạnh phúc

Chúc bản thân mình có thêm nhiều sự yêu thương.

• Năm mới cầu chúc sức khỏe

Năm mới cầu chúc thành công

Năm mới cầu mong tài lộc

Năm mới luôn giữ yêu thương

Vạn sự hạnh phúc, đong đầy yêu thương.

Các danh ngôn hay, câu nói xúc động

Hoặc bạn cũng có thể lựa chọn những câu danh ngôn hay, xúc động để khai bút vào ngày đầu năm mới. Một số ví dụ về các câu danh ngôn nổi tiếng như: 

• Mùa xuân là cách bày tỏ của thiên nhiên – Robin Williams.
• Ngày mà Thượng đế tạo ra hy vọng, hạnh phúc thì đó cũng là ngày ngài tạo ra mùa xuân – Bern Williams.
• Mục tiêu năm mới không chỉ có một năm mới. Cái chính là chúng ta   có một tâm hồn mới – G. K. Chesterton.
• Chắc hẳn cuộc sống có nhiều điều tốt đẹp hơn những gì chúng ta đã giành lại phía sau – C.S.Lewis.

Hình thức khai bút vào đầu năm

Tục lệ khai bút đầu năm với hình thức đơn giản chỉ là bạn hạ bút viết những chữ đầu tiên trong những ngày đầu năm mới. Trước đây, việc khai bút được diễn ra rất nghiêm túc và trang trọng. Hiện nay, hình thức khai bút này đã được đơn giản hóa hơn rất nhiều.

Bạn có thể chọn giờ đẹp trong các ngày từ mùng 1 đến mùng 5 Tết để khai bút. Trong đó, bạn nên viết các câu thơ, câu chúc, câu đối, danh ngôn, điều bạn thích hay sáng tác ngẫu hứng… Những lời hay ý đẹp mà bạn viết chính là để gửi gắm niềm hy vọng vào năm mới sắp đến.

Đặc biệt, những gia đình có truyền thống hiếu học, những người làm công việc viết lách thường giữ tục lệ khai bút đầu năm. Việc khai bút còn mang ý nghĩa cầu mong sự nghiệp, sự học thành công vào năm mới.

Kiêng kỵ khi khai bút đầu năm

Hiểu rõ thủ tục khai bút đầu xuân Giáp Thìn 2024 sẽ giúp chúng ta thực hiện đúng với ý nghĩa nhân văn. Trong đó, một số điều kiêng kỵ cần lưu ý khi khai bút như sau: 

• Hạn chế viết khai bút sai chữ hoặc có lỗi bởi đây chính là dấu hiệu về sự khó khăn trong năm mới. 
• Viết khai bút bằng những từ ngữ trong suy nghĩ bản thân và hạn chế sao chép câu văn người khác.
• Mỗi người cần suy nghĩ kỹ và viết nháp trước khi khai bút để tránh sai sót không đáng có.
• Tuyệt đối không bỏ dở khi đang viết mà nếu bạn đã đặt bút xuống thì cần viết hết nội dung trọn vẹn. Việc bỏ dở nội dung viết sẽ báo hiệu năm mới không được thuận lợi.
• Không viết theo nội dung của người khác, có thể tham khảo nhưng không được sao chép. 

Bài viết chia sẻ những thông tin về nguồn gốc, ý nghĩa tục lệ khai bút đầu năm đến bạn đọc. Đây là một trong những hình thức thể hiện sự tôn trọng tinh thần hiếu học, là lời cầu mong năm mới công việc, học hành suôn sẻ hơn.