Giờ, ngày lau dọn bàn thờ chuẩn: Hướng dẫn, lưu ý

Thời điểm tốt nhất để lau dọn bàn thờ 

Theo truyền thống, việc dọn dẹp bàn thờ thường diễn ra vào sáng 23 tháng Chạp hàng năm. Gia chủ sẽ thắp hương xin phép và tiến hành rút hết chân nhang của cả năm, chỉ để lại ba chân nhang trong bát hương. Chân nhang và tiền vàng sau khi được rút sẽ được hóa cùng, hoặc hóa riêng rồi rải tro xuống sông.

Tuy nhiên, do cuộc sống bận rộn, nhiều gia đình không thể thực hiện đúng ngày 23 tháng Chạp. Vì vậy, bạn có thể chọn một ngày khác thuận tiện hơn, miễn là thực hiện công việc với lòng thành kính.

Hai ngày thích hợp để lau dọn bàn thờ vào năm 2025 là:

1. Ngày 23 tháng Chạp: Đây là thời điểm lễ cúng ông Công ông Táo chầu trời, cũng là dịp để dọn dẹp bàn thờ chuẩn bị cho lễ cúng.
2. Ngày 25 tháng Chạp: Đây là ngày được coi là thích hợp cho công việc tâm linh như lau dọn bàn thờ và tỉa chân nhang.

Nếu vì lý do công việc mà không thể lau dọn vào những ngày trên, gia chủ có thể thực hiện vào các ngày khác, miễn sao hoàn thành trước lễ cúng Tất niên, và đảm bảo bàn thờ sạch sẽ, trang nghiêm.

Những khung giờ tốt nhất để lau dọn bàn thờ trong các ngày này là:

• Giờ Thìn (7h-9h)
• Giờ Ngọ (11h-13h)
• Giờ Thân (15h-17h)

Lưu ý, theo quan niệm dân gian, gia chủ nên tránh thực hiện vào giờ Tý (12h) hoặc sau 18h để giữ được không khí trang trọng và linh thiêng.

Hướng dẫn cách lau dọn bàn thờ 

Bước 1: Chuẩn bị đồ cúng: Trước khi lau dọn bàn thờ, hãy đảm bảo không gian nhà cửa thoáng đãng. Sau đó, chuẩn bị các đồ cúng cần thiết gồm: hương, nến, hoa, quả. Mỗi loại đều mang ý nghĩa riêng:

• Nến (đèn): Mang đến sự ấm cúng, mong muốn gia đình luôn hạnh phúc.
• Hương (nhang): Thể hiện lòng thành kính và tôn trọng đối với tổ tiên.
• Hoa tươi: Tạo không gian tươi mới, biểu tượng của sự sống và năng lượng tích cực.
• Trái cây tươi: Là lễ vật dâng lên tổ tiên và các vị thần, thể hiện lòng hiếu kính.

Bước 2: Khấn vái tổ tiên trước khi dọn: Trước khi bắt đầu lau dọn, gia chủ nên khấn vái xin phép tổ tiên và các vị thần linh để báo hiệu việc dọn dẹp. Điều này giúp giữ gìn sự tôn nghiêm và không ảnh hưởng đến không gian linh thiêng của bàn thờ.

Một ví dụ cho lời khấn:

“Hôm nay là ngày … tháng … năm…, con xin phép các vị thần linh và tổ tiên cho con được lau dọn bàn thờ để đón các ngài về nơi sạch sẽ hơn. Mong các ngài chứng giám và gia hộ cho gia đình con.”

Bước 3: Hạ đồ cúng để bắt đầu lau dọn: Sau khi thắp hương và khấn vái, đợi hương tàn rồi hạ các đồ thờ cúng xuống. Lưu ý: Hãy nhẹ nhàng khi hạ đồ thờ, đặc biệt là lư hương. Dùng một bàn sạch để đặt các vật thờ như bài vị, di ảnh, hoa, quả. Trải vải hoặc giấy sạch lên bàn trước khi đặt đồ lên.
Dùng chổi quét sạch bụi, sau đó dùng khăn ấm lau các đồ thờ cúng và lau lại bằng khăn khô. Với đồ thờ kim loại, có thể đánh bóng hoặc lau bằng dung dịch tự nhiên như giấm ăn.

Bước 4: Rút tỉa chân hương (nhang): Công đoạn này cần được thực hiện cẩn thận. Rửa tay sạch, quét sạch bụi quanh bát hương. Rút từng chân nhang một cách nhẹ nhàng cho đến khi còn lại số lẻ: 3, 5, 7, hoặc 9 chân hương. Đặt các chân nhang đã rút lên bàn sạch, sau đó đốt thành tro và đổ vào gốc cây.

Lưu ý: Đối với người đã khuất dưới 3 tuổi, đối với nam giữ lại 7 chân nhang, đối với nữ giữ lại 9 chân nhang.

Bước 5: Khấn báo đã xong việc dọn bàn thờ: Sau khi lau dọn xong và sắp xếp đồ thờ cúng ngay ngắn, gia chủ nên khấn vái thông báo công việc đã hoàn thành và mời các vị tổ tiên, thần linh quay về bàn thờ để tiếp tục gia hộ cho gia đình.
Đặt lòng thành kính, mong muốn các vị luôn phù hộ và bảo vệ gia đình trong năm mới.

Lưu ý khi lau dọn bàn thờ trong năm 2025

Sử dụng dụng cụ lau dọn riêng

Một điều quan trọng khi vệ sinh bàn thờ Thần Tài là sử dụng khăn lau sạch sẽ. Bàn thờ được coi là không gian trang trọng, vì vậy việc dùng đồ bẩn để lau dọn có thể ảnh hưởng đến không gian đó, làm giảm đi sự thanh tịnh và tạo ra môi trường không tốt.

Gia chủ nên chuẩn bị một bộ chổi lông và khăn sạch chỉ dùng cho việc lau dọn bàn thờ, tránh sử dụng các vật dụng khác trong gia đình như khăn lau bàn ghế hay kệ tủ. Tốt nhất, hãy dùng khăn mới, và sau khi sử dụng xong, giặt sạch rồi phơi khô để chuẩn bị cho các lần lau dọn sau.

Thắp hương xin phép 

Rút chân nhang, hay còn gọi là tỉa chân hương, là một nghi thức quan trọng trong phong tục thờ cúng của người Việt, đặc biệt là vào dịp cuối năm. Theo truyền thống, việc này thường được thực hiện sau lễ cúng ông Công ông Táo vào ngày 23 tháng Chạp.

Sau khi hoàn thành lễ cúng, gia chủ thắp hương xin phép thần linh và tổ tiên để bắt đầu dọn dẹp bàn thờ, bao gồm cả việc tỉa chân nhang. Đây là cách thể hiện lòng kính trọng đối với tổ tiên, thần linh, và tạo không gian thờ cúng trang nghiêm, sạch sẽ cho năm mới.

Khi thực hiện tỉa chân nhang, gia chủ cần thực hiện cẩn thận và nhẹ nhàng. Thông thường, gia chủ sẽ để lại số lẻ chân nhang trong bát hương, như 3, 5 hoặc 7 chân, tượng trưng cho sự hài hòa và trọn vẹn. Những chân nhang đã được rút sẽ được đốt, và tro thường được rải xuống sông, suối hoặc vùi dưới gốc cây, thể hiện sự trở về với thiên nhiên.

Trong quá trình dọn dẹp bàn thờ, cần đặc biệt chú ý giữ bàn thờ sạch sẽ và không làm xê dịch bát hương, vì đây là nơi kết nối linh thiêng giữa gia đình và tổ tiên. Việc rút chân nhang không chỉ giúp không gian thờ tự trở nên gọn gàng mà còn mang ý nghĩa khép lại những điều không may mắn của năm cũ, đồng thời tạo không gian đón nhận năng lượng tích cực và bình an cho năm mới.

Nghi thức này nên được thực hiện với lòng thành kính và tâm thái an hòa, vì quan trọng nhất trong phong tục thờ cúng là sự tôn trọng và hiếu nghĩa với tổ tiên và thần linh.

Hạn chế xê dịch bát hương bài vị

Việc xê dịch bát hương trong quá trình lau dọn bàn thờ cần được hạn chế tối đa, vì bát hương được coi là một vật linh thiêng, có vai trò kết nối không gian thờ tự với những giá trị truyền thống. Để duy trì sự tôn kính, không nên di chuyển bát hương một cách tùy tiện, vì nhiều người tin rằng điều này có thể ảnh hưởng đến sự trang nghiêm của không gian thờ cúng và sự tập trung của tâm linh.

Khi lau dọn bàn thờ cuối năm, nếu không thể tránh khỏi việc cần di chuyển bát hương, gia chủ nên thực hiện một cách cẩn thận. Tốt nhất, khi lau dọn, bạn nên dùng một tay giữ bát hương cố định, tay còn lại dùng khăn lau các vật dụng xung quanh. Nếu cần phải di chuyển bát hương, hãy khấn xin phép tổ tiên và thần linh, sau đó đặt bát hương về lại đúng vị trí ban đầu.

Điều này cũng áp dụng đối với các tượng thờ cúng khác trên bàn thờ. Việc thực hiện với sự tôn trọng và cẩn trọng sẽ đảm bảo không làm gián đoạn không gian thờ cúng, đồng thời giữ được sự trang nghiêm, tinh khiết trong quá trình dọn dẹp.