Tranh cãi chuyện con gái thờ bố mẹ đẻ ở nhà chồng

Theo các nhà văn hóa dân gian, phong tục chỉ con trai được phép thờ cúng tổ tiên xuất hiện ở Việt Nam trên dưới 2.000 năm trước và chủ yếu được thực hành bởi người Kinh. Quan điểm phong kiến xưa kia cho thấy chỉ có con trai, con trưởng mới có quyền thờ chính tổ tiên ông bà cha mẹ. Phong tục này dựa trên sự hình thành của chế độ phụ hệ – người đàn ông là “trụ cột” trong gia đình.

Tuy nhiên, theo sự phát triển của thời đại, khi văn hóa có sự chuyển tiếp, thực tế ghi nhận nhiều tranh cãi quanh quan niệm chỉ con trai mới nắm giữ việc thờ cúng, con gái không thờ cúng được bố mẹ đẻ bởi theo phong tục, đi lấy chồng chỉ thờ cúng tổ tiên nhà chồng.

Trên thực tế, không phải nhà nào cũng có con trai để nối dõi tông đường, gánh vác trọng trách hương khói ông bà, tổ tiên. Quan niệm chỉ có con trai mới có trách nhiệm hương khói vô hình chung đẩy người ta đến chỗ khao khát có con trai, nhiều nhà cố gắng lựa chọn giới tính khi sinh con, từ đó dẫn đến sự mất cân bằng giới tính.

Hơn nữa, xã hội phát triển, vấn đề thờ cúng song thân của người phụ nữ thực tế đang ảnh hưởng đến tâm tư cũng như tình cảm gia đình của không ít gia đình. Nhiều phụ nữ cảm thấy day dứt vì không thờ cúng được bố mẹ đẻ bởi theo phong tục, đi lấy chồng chỉ thờ cúng tổ tiên nhà chồng hay “một nhà không được thờ hai họ”. Việc ngăn cản người phụ nữ làm tròn đạo hiếu sẽ khiến họ cảm thấy không được chia sẻ, thấy cô đơn và thậm chí có thể ngấm ngầm oán trách, hận chồng và nhà chồng, ảnh hưởng đến tình cảm gia đình.

Trái lại, những người theo quan điểm cởi mở lại cho rằng, quan niệm con gái không được thờ bố mẹ đẻ ở chồng đã “lỗi thời”. GS.TS. Nguyễn Xuân Kính (Nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Văn hóa, thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam) nhận định, việc con gái đi lấy chồng và lập bàn thờ cha mẹ ở nhà chồng là “hiện tượng văn hóa” tốt đẹp và nên làm. Theo ông Kính, những ông chồng khôn ngoan, yêu thương vợ nên ủng hộ và tạo điều kiện thì hạnh phúc gia đình càng trọn vẹn.

Nên nhớ, mục đích chính của việc thờ cúng là để tưởng nhớ công ơn của ông bà tổ tiên, thể hiện đạo hiếu và nguyên tắc làm người. Chính vì vậy hiện nay với sự tiến bộ trong suy nghĩ việc thờ cúng cũng không còn cổ hủ lạc hậu như trước mọi người hoàn toàn bình đẳng trong việc thờ cúng và lòng thành.

Đại đức Thích Tâm Thuần – trụ trì thiền viện Sùng Phúc (Hà Nội) cũng nhấn mạnh con trai hay con gái cũng đều là con. Ai thờ bố mẹ đều được. Trong một gia đình có 7,8 người con nhưng chỉ có một con trai và chỉ để người con trai hương khói là quan niệm không hợp lý. “Tất cả các con, dù trai hay gái, nếu đầy đủ điều kiện, thuận lợi và với phụ nữ, nhất là gia đình bên chồng mọi người đều hoan hỉ, thì việc phụ nữ thờ bố mẹ ở bên chồng là tốt bởi khi thờ mới nghĩ nhiều đến bố mẹ từ đó sẽ không dám làm những việc tổn hại đến thanh danh bố mẹ, ông bà, tổ tiên”, Đại đức Thích Tâm Thuần cho hay.

Quan điểm của Phật giáo, việc báo hiếu không là trách nhiệm của riêng ai, không kể là nam hay nữ. Bởi ân đức của cha mẹ với mỗi người chúng ta là như nhau. Do đó việc thờ cúng gia tiên – một trong những biểu hiện thiết yếu của hạnh hiếu càng không thể có sự phân biệt là nam hay nữ. Bởi đó là sự thể hiện lòng tri ân, báo ân của con người.

Xem thêm: Làm ngay những điều này để tích phúc cho con