Vô thường là gì? Ý nghĩa, lợi ích và cách quán vô thường

Vô thường là gì?

Vô thường được hiểu đơn giản nhất chính là không có gì trường tồn vĩnh viễn, mãi mãi, vạn vật hoạt động không ngừng, không hề ở yên theo trạng thái duy nhất. 

Vô thường diễn ra theo quy luật có 4 giai đoạn chính với quy tắc sinh, lão, bệnh, tử. Do đó, mỗi người trên cuộc đời cần phải biết trân trọng về phút giây, khoảnh khắc diễn ra trong cuộc sống và sử dụng chúng ý nghĩa nhất. Mọi sự vật, hiện tượng sẽ được hình thành, phát triển và sinh ra, tồn tại đến khi hao mòn, lão hoá và mất đi. 

5 khái niệm vô thường 

Chúng ta cùng tìm hiểu thêm một số khái niệm khác liên quan như sau: 

Đời vô thường 

Đời là vô thường có nghĩa cuộc đời này luôn vạn biến và thay đổi không ngừng nghỉ. Do vậy mà con người sẽ không thể dự đoán được sự việc xảy ra ở trong tương lai như thế nào. Chúng ta cũng không biết trước được giới hạn giữa sự sống và cái chết của mỗi người. Cuộc sống nên chúng ta hãy sống có ích và trân trọng từng giây phút.

Tâm vô thường

Tâm vô thường là tâm thế của mỗi người tồn tại cảm xúc đa chiều, luôn thay đổi và dao động không ngừng. Ví dụ có khi bạn vui, buồn, giận dữ, hung hăng hay trầm ngâm suy tư.  Khi tâm niệm thay đổi nhanh chóng thì có nhiều yếu tố khác nhau tác động tới tâm niệm ấy. Tâm dễ bị phụ thuộc theo các yếu tố ngoại cảnh, xã hội hay mọi người xung quanh.

Xem thêm: Luân hồi là gì? Luân hồi trong Phật giáo và khoa học ra sao?

Thân vô thường

Thân vô thường có nghĩa là thân thể sẽ không thể tồn tại mãi mãi. Theo khoa học, các tế bào của cơ thể sẽ thay đổi, thân thể bị lão hóa dần theo thời gian và tan biến vào hư không.  

Theo Phật giáo, thân thể chúng ta đang vay mượn những duyên ở bên ngoài để tồn tại và hết duyên thì thân xác sẽ bị tan rã.  

Thế sự vô thường

Thế sự vô thường chính là cuộc đời chúng ta sẽ luôn luôn vạn biến, thay đổi không ngừng. Cụ thể mọi hoàn cảnh, sự vật, sự việc, xã hội tự nhiên sẽ biến đổi mà chúng ta không thể biết trước.

Chúng ta cần nên nâng niu quyền được sống và sống có ích bởi sự sống có giới hạn. Tốt nhất mỗi người nên xây dựng một cuộc sống hạnh phúc, sống không giận hờn, sân si hay sầu bi.

Nhân vô thường 

Nhân sinh vô thường có ý nghĩa là đời người sẽ luôn luôn thay đổi. Khi cuộc đời là vô thường thì mỗi người nên phải biết cách trân trọng hiện tại.

Trong đó, những thứ tồn tại ở cuộc đời này là tạm bợ như việc tụ tập hay ly tán, gặp gỡ hay ly biệt… Chính vì thế mà chúng ta đừng quá để tâm đến việc được mất gì mà nên trân trọng mọi khoảnh khắc. Hãy luôn sống có ích và ý nghĩa để cuộc đời của mình không trôi qua trong sự vô nghĩa.

Ý nghĩa của vô thường

Vô thường trong Phật giáo

Theo Phật giáo, con người sẽ phải trải qua 4 tiến trình mà bản thân không thể thay đổi, kiểm soát là Thành  – Trụ – Hoại – Không và Sinh – Lão – Bệnh – Tử. Phật tử sẽ không tin vào điều tồn tại vĩnh viễn, họ tin rằng tất cả mọi vật đều có sự biến đổi. Những điều tồn tại ở trên đời sau thời gian sẽ suy tàn nên chúng ta cần chấp nhận như lẽ thường tình. Cuộc sống cũng như dòng sông nước chảy liên tục, luôn biến đổi theo từng phút từng giây.

Vô thường trong cuộc sống 

Hiểu được ý nghĩa trong đời sống sẽ giúp chúng ta tâm nhẹ nhàng, ý chí mạnh mẽ hơn để vượt qua có khăn. Cụ thể, các ý nghĩa sâu sắc như sau:

• Dựa vào quy luật của sự vô thường mà chúng ta biết được không gì là tồn tại mãi mãi. Do đó, con người cần phải bình tâm để chấp nhận, tận hưởng từng giây phút cuộc sống một cách trọn vẹn.
• Luật vô thường giúp cho mỗi người sẽ cảm thấy được an yên, bình lặng hơn nhiều.
• Không tồn tại mãi mãi hay vĩnh cửu nên chúng ta khi đối diện với sự mất mát, chia ly sẽ cảm thấy nhẹ lòng hơn rất nhiều.
• Con người sẽ có thể thấu hiểu và biết trân trọng hơn về những điều mình đã trải qua.
• Luật vô thường giúp cho con người sống vì hiện tại, sống nhiệt tình và hết mình để không có gì hối tiếc.

Chúng ta cần sống theo quy luật để tâm sáng, loại bỏ đi tham ái hay dục vọng. Tốt nhất chúng ta đừng nên sa ngã vào điều tầm thường, dung tục tạm bợ. để có được niềm hạnh phúc chân chính. 

Xem thêm: Luật nhân quả là gì? Quy luật và câu nói hay về luật nhân quả

Lợi ích khi hiểu được vô thường

Trong cuộc sống, chúng ta nên hiểu mọi thứ diễn ra đều không tồn tại mãi mãi mà sẽ có thể mất đi bất cứ lúc nào. Hiểu rõ quy luật vô thường đem đến nhiều lợi ích cho mỗi người như: 

Dễ dàng đối diện với mọi hoàn cảnh

Nhiều người cứ đinh ninh rằng mọi sự, mọi vật sẽ tồn tại lâu dài và không mất đi khi chưa hiểu về quy luật vô thường. Ví dụ như trong tình cảm khi bạn nghĩ nó là mãi mãi, nhưng khi đối phương thay đổi sẽ khiến bạn đau khổ, suy sụp bởi quá tin tưởng vào điều đó.

Do đó, chúng ta nên tư duy, quán xét về vô thường để hiểu rõ và bớt khổ đau. Khi tư duy mọi sự, vật luôn luôn biến động thì mới đưa ra nhiều phương án ứng đối khi có sự thay đổi.  Nhờ đó mà chúng ta có thể dễ dàng đối diện với mọi hoàn cảnh trong cuộc sống. 

Sống trọn từng giây phút

Thân thể này rất ngắn ngủi và bất cứ ai rồi cũng phải từ giã cõi đời. Do đó, khi hiểu về vô thường là gì sẽ giúp chúng ta trân quý những giây phút còn hiện hữu. Mỗi người hãy sống trân quý từng ngày, từng giờ và làm những điều có ích để cuộc sống ý nghĩa, không uổng phí. Bởi chúng ta xuất hiện ở đời chính là một điều kỳ diệu rất đáng trân quý.  

Hoàn thiện bản thân hơn

Nhờ có vô thường mà vạn vật biến chuyển từ vật này sang vật khác hay từ điều xấu thành tốt. Mỗi người nên khai thác cả hai mặt tích cực và tiêu cực để hoàn thiện bản thân tốt đẹp hơn thông qua việc chuyển điều chưa tốt thành tốt. 

Đối với các Phật tử cần ứng dụng tu hành cho thành tựu đạo quả. Phật tử cần biết vô thường để cố gắng không buông lung, tiến tu, đoạn trừ tham ái, dần lìa được sinh tử, đến niết bàn an vui, hạnh phúc.

Cách quán vô thường 

Tập quán sẽ giúp cho chúng ta nuôi dưỡng về niềm tin đối với Phật giáo, có niềm tin vào cuộc sống. Chỉ khi chúng ta cứng rắn và có định lực sẽ có thể thực tập nhìn nhận sâu sắc hơn, quán chiếu về cái hiểu biết sâu xa của vô thường.

Khi bạn thiền quán về vô thường sẽ nuôi dưỡng được về trí giác vô thường để bước vào cánh cửa của chân lý thực tại. Nếu muốn tự tại ở đời mỗi người cần phải hiểu về vô thường. Lúc đó khi bị người yêu phản bội, người thân mất đi… thì chúng ta sẽ bớt khổ, bớt oán trách.

Thở vào, tôi thấy tóc trên đầu

• Thở ra, tôi thấy tóc vô thường
• Thấy tóc
• Tóc vô thường

Thở vào, tôi thấy mắt

• Thở ra, tôi thấy mắt vô thường
• Thấy mắt
• Mắt vô thường

Thở vào, tôi thấy tai

• Thở ra, tôi thấy tai vô thường
• Thấy tai
• Tai vô thường

Thở vào, tôi thấy mũi

• Thở ra, tôi thấy mũi vô thường
• Thấy mũi
• Mũi vô thường

Thở vào, tôi thấy lưỡi

• Thở ra, tôi thấy lưỡi vô thường
• Thấy lưỡi
• Lưỡi vô thường

Thở vào, tôi thấy trái tim

• Thở ra, tôi thấy trái tim vô thường
• Thấy trái tim
• Trái tim vô thường

Thở vào, tôi thấy lá gan

• Thở ra, tôi thấy lá gan vô thường
• Thấy lá gan
• Lá gan vô thường

Thở vào, tôi thấy buồng phổi

• Thở ra, tôi thấy buồng phổi vô thường
• Thấy buồng phổi
• Buồng phổi vô thường

Thở vào, tôi thấy ruột

• Thở ra, tôi thấy ruột vô thường
• Thấy ruột
• Ruột vô thường

Thở vào, tôi thấy thận

• Thở ra, tôi thấy thận vô thường
• Thấy thận
• Thận vô thường

Thở vào, tôi thấy cơ thể

• Thở ra, tôi thấy cơ thể vô thường
• Thấy cơ thể
• Cơ thể vô thường

Thở vào, tôi thấy thế gian hưng phế

• Thở ra, tôi thấy thế gian hưng phế vô thường
• Thấy thế gian hưng phế
• Thế gian hưng phế vô thường

Thở vào, tôi thấy quốc độ

• Thở ra, tôi thấy quốc độ vô thường
• Thấy quốc độ
• Quốc độ vô thường

Thở vào, tôi thấy triều đại

• Thở ra, tôi thấy triều đại vô thường
• Thấy triều đại
• Triều đại vô thường

Video hiểu vô thường để có đời sống rất bình thường

Trên đây là những lý giải vô thường là gì và ý nghĩa, lợi ích nhận được khi quán. Hiểu rõ sẽ giúp chúng ta có cuộc sống an nhiên hơn, sống trọn vẹn từng giây phút mà không hề uổng phí.