Kiểm kê di tích – Những băn khoăn cần giải đáp

Chùa Đại Tuệ thuộc huyện Nam Đàn của tỉnh Nghệ An!

Tương truyền có lịch sử từ thời Mai Hắc Đế, nhưng do những thăng trầm của thời cuộc nên ngôi chùa cổ đã không còn. Phải đến năm 2011, chùa mới được khởi công, xây dựng lại trên nền móng cũ. Bởi thế, chư Tăng và Phật tử khá bất ngờ khi chùa nằm trong danh mục kiểm kê, phải báo cáo việc quản lý, thu chi tài chính, tiền công đức cho di tích trong năm 2023 theo Thông tư 04 của Bộ Tài chính. Điều đáng nói là trước khi có Đoàn Kiểm tra liên ngành làm việc, địa phương hoàn toàn không thông báo đến chùa về vấn đề này.

Không chỉ tại Nghệ An mà ở nhiều địa phương khác, sự bất ngờ cũng là suy nghĩ chung của chư tôn đức Tăng, Ni trụ trì các tự viện có tên trong danh sách kiểm kê di tích. Hầu như tất cả đều thuộc diện 3 không là: không phải di tích, không có hoạt động tổ chức Lễ hội và không thuộc diện phải báo cáo việc quản lý, thu chi tài chính cho công tác tổ chức lễ hội và tiền công đức, tài trợ cho di tích và hoạt động lễ hội. Vì vậy, chư tôn đức ở nhiều tự viện đã phải tính đến phương án xin địa phương cho rút tên chùa ra khỏi danh sách này.

Để nắm bắt, hỗ trợ các địa phương, trong những tuần qua, Trung ương Giáo hội đã họp với BTS GHPGVN các tỉnh thành cùng đại diện chính quyền. Như vào ngày 1/4 vừa qua tại Văn phòng 2 Trung ương, Thiền viện Quảng Đức, TP.HCM, Ban Thường trực HĐTS khu vực phía Nam trong Hội nghị giao ban với chư tôn đức lãnh đạo và đại diện Ban Tôn giáo của Bà Rịa Vũng Tàu, Bình Thuận, Ninh Thuận, An Giang, Kiên Giang, Đồng Tháp và Trà Vinh. Tại đây, những bất cập trong việc kiểm kê di tích và triển khai Thông tư 04 ở 7 địa phương đã được chư tôn giáo phẩm ghi nhận, đề ra phương hướng tháo gỡ.

Để triển khai hiệu quả Thông tư 04 thì ngành tôn giáo, tài chính và văn hóa của mỗi địa phương phải phối hợp, xác định rõ từng đối tượng chịu tác động của văn bản này thông qua việc lập danh mục Kiểm kê di tích. Tuy nhiên, ngay từ bước đầu thì công việc trên đã không trọn vẹn. Theo đó, chủ thể chịu tác động của Thông tư 04 phải đáp ứng 3 tiêu chí gồm: cơ sở tôn giáo, tín ngưỡng là di tích đã được xếp hạng; địa điểm chưa được công nhận Di tích nhưng nằm trong danh sách có thể đề xuất trong tương lai; cơ sở tôn giáo, tín ngưỡng có hoạt động tổ chức Lễ hội. Trong đó, với các địa điểm chưa phải di tích nhưng nằm trong danh mục đề xuất thì điều kiện tiên quyết là phải thông báo, lấy ý kiến người đứng đầu, đang trực tiếp quản lý cơ sở tôn giáo, tín ngưỡng.

Trước những vấn đề trong việc triển khai thông tư 04 và kiểm kê di tích, Trung ương Giáo hội đã ghi nhận và sẽ có văn bản kiến nghị, đề xuất lên cơ quan quản lý. Cùng với đó, HĐTS sẽ có hướng dẫn cụ thể nhằm giúp Phật giáo các tỉnh thành giải quyết bất cập trên. Tuy nhiên, đó mới chỉ là hướng tháo gỡ của GHPGVN. Quan trọng hơn, từng nhân sự trong các Đoàn kiểm tra liên ngành ở mỗi địa phương phải nắm rõ nội hàm, tiêu chí, đối tượng liên quan đến Thông tư 04 của Bộ Tài chính.

Là bước đầu tiên nhưng cũng quan trọng nhất để triển khai hiệu quả Thông tư 04, việc lập chính xác danh sách kiểm kê di tích sẽ giúp Đoàn kiểm tra liên ngành xác định rõ từng chủ thể, đối tượng liên quan. Qua đó giúp việc kiểm tra, lấy số liệu đảm bảo tiêu chí đúng, đủ và không gây xáo trộn trong sinh hoạt tôn giáo, tín ngưỡng. Sự cẩn thận ban đầu sẽ mang hiệu quả cho cả 1 hành trình dài của việc triển khai Thông tư 04.

Đón xem các thông tin, chương trình hấp dẫn khác của Truyền hình Bchannel – BTV9 An Viên trên kênh YouTube.